استفاده از سلول های بنیادی برای تولید مجدد پالپ دندان

سلول های بنیادی چه هستند؟

سلول های بنیادی منبع سلول های ویژه و متمایزی هستند که در طول فرایند رشد و نیز برای بازسازی و احیاء بافت های بیمار یا آسیب دیده عمل می کنند. در سال های اخیر، پس از پی بردن به اینکه درمان های بر پایه سلول های بنیادی می توانند کیفیت زندگی بیماران دارای شرایط خاص (از آلزایمر و ایسکمی- کاهش جریان خون- دریچه قلب گرفته تا از دست رفتن دندان و استخوان را ارتقاء بخشند) مطالعات روی سلول های بنیادی پیشرفت زیادی داشته است.

شواهد بسیاری حاکی از آن است که سلول های بنیادی اساساً در آشیانه های سلولی وجود دارند و برخی بافت های خاص بیشتر از دیگر بافت ها حاوی سلول هستند. از بین این بافت ها، پالپ دندان یکی از منابع غنی سلول های بنیادی مزانشیمی است که برای کاربردهای مهندسی بافت مناسب هستند. سلول های بنیادی پالپ دندان به شدت قابل تکثیر هستند و یکی از منابع سلولی برای کاربردهای متعدد سازنده و حیات بخش پزشکی می باشند. وظیفه طبیعی آنها تولید اودونتوبلاست (یکی از سلول های بافت همبند که رویه خارجی پالپ دندانی مجاور عاج دندان را تشکیل می دهد) است تا بتواند عملکرد ساختار دندان را بازسازی و احیاء نماید.

استفاده از سلول های بنیادی برای تولید مجدد پالپ دندان

سلول های بنیادی قادر به نجات دندان هستند.

پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع انسانی است. در صورتی که پوسیدگی دندان عمیق باشد و به پالپ دندان برسد، درمانی که معمولاً برای کاهش درد آن انجام می شود درمان ریشه (عصب کشی) یا پالپکتومی است. پالپ دندان وظایفی حیاتی مانند محافظت در برابر عفونت، ترمیم فوری عاج دندان به منظور حفظ آن در برابر محرک های خطرناک بیرونی، و حفظ استحکام کششی دندان در برابر شکستگی دارد.

درمان ریشه زمانی انجام می شود که عفونت یا صدمه به دندان آسیب دیده از سطح دندان به ریشه آن و بافت های عصبی پیرامون آن منتقل شده باشد. دندانپزشک ها و متخصصان درمان ریشه ای که در این فرایند تخصص دارند، با استفاده از دریل دندانپزشکی بافت عفونی داخل دندان را تخلیه می کنند و حفره را با استفاده از مواد ترکیبی پر می کنند. مرحله نهایی، قرار دادن کلاهک یا روکش روی دندان است. این فرایند به منظور حفظ دندان و جلوگیری از کشیدن آن انجام می شود.

هرچند دندان در جای خود باقی مانده است اما در واقع از دست رفته (مرده) است. پالپ می تواند دندان را سالم نگه دارد و بدون آن، دندان در برابر صدمات و پوسیدگی ها شکننده و آسیب پذیر خواهد بود. عدم وجود پالپ به معنای عدم وجود عصب است، و بدون وجود عصب نیز هیچ دردی احساس نخواهد شد تا بتوان به کمک آن به وجود عفونت دندان پی برد. بعلاوه بواسطه عدم وجود عروق خونی داخل کانال، دیگر هیچ نوع مواد مغذی به دندان نخواهند رسید. چنانچه این مشکل بدون درمان باقی بماند می تواند منجر به آبسه استخوان پیرامون ریشه دندان شود.

خبر خوب اینکه، می توان از سلول های بنیادی به منظور بازسازی و احیاء پالپ دندان استفاده نمود. علاوه بر این، فرایند درمان ریشه یا همان عصب کشی نیز با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت. از سوی دیگر، احتمال بروز خطر عفونت یا مشکلات بیشتر در آینده برای پالپ دندانی که با کمک سلول های بنیادی احیاء و بازسازی شده است کمتر خواهد بود. تزریق سلول های بنیادی جدید و تکثیر آنها داخل دندان می تواند باکتری ها را مورد حمله قرار دهد و آنها را از بین ببرد. علاوه بر این سلول های بنیادی قادرند به بازسازی ساختار پالپ/ عاج کمک کنند تا ساختار و عملکرد دندان ترمیم شده، حفظ و تکمیل شود. در واقع هدف از انجام این کار حفظ سیستم عصبی و جریان خون داخل دندان تا جای ممکن است.

خبر بد اینکه، با تمام اینها راه گریزی از مراجعه به دندانپزشک و استفاده از دریل دندانپزشکی وجود ندارد و باز هم دندانپزشک مجبور به تخلیه بافت عفونی پالپ خواهد بود.

استفاده از سلول های بنیادی برای تولید مجدد پالپ دندان

چگونه می توان از سلول های بنیادی برای حفظ دندان استفاده کرد؟

برای این کار سلول های بنیادی بیمار به صورت مجزا نگهداری می شوند، که می توان آنها را از پوست یا موی بیمار گرفت و آنها را کشت داد تا یک شبکه عروقی متشکل از سیستم عصبی عاج دندان، بافت استخوانی محکم زیر مینای دندان، بوجود بیاید. محققان ژاپنی در زمینه بازسازی و احیاء پالپ از دست رفته دندان پیشرفت زیادی داشته اند، اما از آنجا که تنها بافت احیاء می شود و با سلول های جدید تعویض نمی شود، این فرایند تنها برای بیماران جوانی موفقیت آمیز است که سلول های آنها قوی تر هستند. علاوه بر این، سلول های بنیادی که برای این فرایند استفاده می شوند، تنها از سلول هایی کشت داده می شوند که از دندان کودک یا دندان عقل گرفته شده باشند، که به این معناست که باید سال ها سلول ها را با هزینه ای بالا ذخیره کرد.

استفاده از سلول های بنیادی برای تولید مجدد پالپ دندان

روند درمان ریشه به همراه تزریق سلول های بنیادی

در فرایند جراحی درمان ریشه که به همراه تزریق سلول های بنیادی انجام می شود، ابتدا قسمت های پوسیده دندان عفونی به طور کامل تخلیه می شوند. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد ابتدا دیواره های از دست رفته دندان با استفاده از رزین کامپوزیت و طی فرایند باندینگ احیاء شوند، تا هم از سر خوردن رابر دم از کنار دندان پیشگیری شود و هم ریشه دندان در برابر بزاق دهان و باکتری ایزوله شود. پس از آن دندان عفونی به روش پالپکتومی درمان می شود، شکل دهی آپیکال در قسمت پیوند سمنتوم و عاج دندان انجام می شود. پس از آن آماده سازی های معمول کانال ریشه دندان انجام می شوند. مرحله بعد شستشو و ضد عفونی کردن کانال ریشه است. سپس حفره به طور موقت پر می شود. پس از تزریق سلول های بنیادی، روی دندان روکشی از جنس گلاس آینومر قرار داده خواهد شد.

نتیجه گیری

پالپ دندان انسان منبعی باور نکردنی از سلول های بنیادی بالغ است. فناوری تولید سلول های بنیادی با تولید سلول های بنیادی پالپ دندان قادر به تولید سلول های مختلف است. اساساً، ذخیره سلول های پالپ دندان به سادگی و با استفاده از دندان هایی انجام می شود که در طول دوران کودکی به طور طبیعی از دست می روند یا به دلیل نهفته بودن به روش جراحی کشیده می شوند.