التهاب و بیماری های لثه

بیماری پریودنتیت یا پریودنتال که به طور کلی بیماری لثه نامیده می شود با رشد باکتری درون دهان آغاز می شود. در صورتی که به درستی درمان نشود می تواند موجب از دست رفتن دندان شود که ناشی از تخریب بافت لثه ی پیرامون دندان است.

تفاوت بین التهاب لثه و بیماری لثه

معمولاً التهاب لثه (Gingivitis) پیشرفت می کند و به بیماری لثه (پریودنتیت Periodontitis) تبدیل می شود. با این حال، مهم است بدانید که در همه ی موارد التهاب لثه به بیماری لثه تبدیل نمی شود.

التهاب و بیماری های لثه

در مراحل اولیه ی التهاب لثه، باکتری های موجود در پلاک های تشکیل شده روی دندان ها و کنار لثه ها موجب التهاب لثه ها می شوند، به همین دلیل حین مسواک زدن لثه ها به راحتی خونریزی می کنند. علیرغم حساس بودن لثه ها طی این مرحله، دندان ها در حفره ی خود محکم باقی می مانند. هیچ آسیب بی بازگشتی به استخوان یا دیگر بافت های پیرامون آن وارد نشده است.

در صورتی که التهاب لثه ها بدون درمان باقی بماند، می تواند پیشرفت کند و به بیماری لثه تبدیل شود. در شخص مبتلا به پریودنتیت (بیماری لثه) لایه ی داخلی لثه و استخوان از روی دندان کنار می روند و پاکت پریودنتال تشکیل می دهند. پاکت پریودنتال فضایی کوچک بین دندان ها و لثه ها است که به محل تجمع جرم تبدیل می شود و به مرور زمان می تواند عفونی شود. با انتشار و رشد پلاک زیر خط لثه ها، سیستم ایمنی بدن با این باکتری ها مبارزه می کند.

التهاب و بیماری های لثه

باکتری های موجود در پلاک دندان و نیز آنزیم های “خوب” بدن که با عفونت مبارزه می کند می توانند سم تولید کنند. این سموم به تدریج موجب تخریب استخوان و بافت همبندی می شوند که دندان را در حفره ی خود نگه داشته اند. با پیشرفت بیماری، عمق پاکت افزایش می یابد و حجم بیشتری از بافت لثه و استخوان تخریب می شود. وقتی این اتفاق می افتد، دندان در محل خود تکیه گاهی نخواهد داشت و به مرور زمان لق خواهد شد و در نهایت دندان از دست خواهد رفت. بیماری لثه یکی از علل اصلی از دست رفتن دندان در افراد بزرگسال است.

علل بروز بیماری لثه

التهاب و بیماری های لثه

پلاک دندان علت اصلی بیماری لثه است. با این حال، عوامل دیگری نیز هستند که می توانند منجر به بروز بیماری لثه شوند که عبارتند از:

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی مانند تغییراتی که طی دوران بارداری، بلوغ، یائسگی و سیکل قاعدگی اتفاق می افتند موجب حساسیت بیشتر لثه ها خواهند شد که باعث می شود التهاب لثه به راحتی پیشرفت کند.

بیماری ها

برخی بیماری ها می توانند شرایط لثه ها را تحت تأثیر قرار دهند. این بیماری ها شامل سرطان یا ایدز (HIV) هستند که در سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد می کنند. از آنجا که دیابت توانایی بدن در استفاده از قند خون را تحت تأثیر قرار می دهد، افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر گسترش عفونت ها، از جمله عفونت در بیماری لثه و پوسیدگی های دندان ها هستند.

داروها

برخی داروها می توانند سلامت دهان و دندان را تحت تأثیر قرار دهند زیرا می توانند موجب کاهش ترشح بزاق دهان شوند که برای دندان ها و لثه ها نقش محافظت کننده دارند. برخی داروها از جمله داروهای ضد تشنج مانند “دیلانتین” و داروهای ضد آنژین مانند نیفدیپین (پروکاردیا و آدالات) می توانند موجب رشد غیر طبیعی بافت لثه شوند.

مصرف دخانیات و کشیدن سیگار

عادات بد مانند کشیدن سیگار می توانند ترمیم بافت های لثه را سخت کنند.

عادات بد بهداشت دهانی

عاداتی مانند مسواک نزدن و نکشیدن نخ دندان به طور منظم می توانند موجب گسترش التهاب لثه ها شوند.

تاریخچه ی خانوادگی و سابقه ی بیماری لثه

این دو عامل نیز می توانند در ابتلا به التهاب و بیماری لثه نقش داشته باشند.

التهاب و بیماری های لثه

علائم و نشانه های بیماری لثه

بیماری لثه می تواند حتی در مراحل پایانی بیماری نیز بدون بروز هیچ درد یا علامتی پیشرفت کند. هرچند علائم بیماری پریودنتال اغلب بسیار جزئی هستند، اما شرایط آن کاملاً بدون علائم هشدار دهنده نیست. برخی علائم و نشانه ها می توانند به برخی اشکال بیماری لثه اشاره داشته باشند.

• خونریزی لثه ها حین یا پس از مسواک زدن
• لثه های قرمز، متورم یا دردناک
• تداوم بوی بد دهان یا احساس مزه ی بد در دهان
• تحلیل لثه ها
• تشکیل پاکت های پریودنتال عمیق بین دندان ها و لثه ها
• لق شدن یا جابجایی دندان ها
• تغییر در نحوه ی قرار گرفتن دندان ها روی یکدیگر با بستن بایت، یا در تناسب و اندازه ی پروتزهای (دنچرهای) پارسیل

حتی اگر این علائم را نداشته باشید باز هم ممکن است تا حدودی بیماری لثه داشته باشید. در برخی افراد، بیماری لثه تنها می تواند برخی دندان های خاص مانند دندان های آسیاب (مولر) را تحت تأثیر قرار دهد. تنها دندانپزشک یا متخصص و جراح لثه و ریشه ی دندان می توانند بیماری لثه و پیشرفت آن را شناسایی و مشخص کنند.

التهاب و بیماری های لثه

درمان بیماری لثه

هدف درمان بیماری لثه اتصال مجدد لثه های سالم به دندان ها؛ کاهش تورم، عمق پاکت های پریودنتال و خطر عفونت؛ و توقف پیشرفت بیماری لثه است. گزینه های درمان به مرحله ی بیماری، واکنش بدن شما به درمان های اولیه و سلامت عمومی بدن شما بستگی دارد. گزینه ها عبارتند از درمان های غیر جراحی که رشد باکتری ها را کنترل می کنند، تا انجام جراحی به منظور ترمیم بافت های حمایت کننده ی دندان.

التهاب و بیماری های لثه

چگونه از ابتلا به بیماری لثه پیشگیری کنیم؟

تقریباً در همه ی موارد با کنترل صحیح پلاک دندان می توان التهاب لثه را بهبود بخشید و پیشرفت بیماری لثه را متوقف کرد. کنترل صحیح پلاک دندان عبارت است از حداقل دو مرتبه پاکسازی حرفه ای دندان ها در سال، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه. مسواک زدن می تواند پلاک هایی که قابل دسترسی نیستند را از سطح دندان ها پاک کند. کشیدن نخ دندان می تواند به خارج کردن ذرات غذا و پلاک های بین دندان ها و زیر خط لثه کمک کند. دهانشویه های آنتی باکتریال نیز باکتری هایی که موجب تشکیل پلاک و بیماری لثه می شوند را کاهش می دهند.

دیگر تغییرات در سبک زندگی و سلامت دهان و دندان ها که خطر، شدت و سرعت گسترش بیماری لثه را کاهش می دهند عبارتند از:

• ترک سیگار: مصرف تنباکو یکی از عوامل خطر گسترش بیماری پریودنتیت است. احتمال بروز بیماری لثه در افراد سیگاری 7 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. کشیدن سیگار می تواند احتمال موفقیت برخی درمان ها را نیز کاهش دهد.
• کاهش استرس: استرس می تواند مبارزه ی سیستم ایمنی بدن با عفونت را با مشکل مواجه کند.
• حفظ رژیم غذایی متعادل: تغذیه ی صحیح به سیستم ایمنی بدن کمک می کند با عفونت مبارزه کند. خوردن غذاهای حاوی آنتی اکسیدان – از جمله غذاهای حاوی ویتامین E (روغن سبزیجات، مغزها، سبزیجات دارای برگ های سبز) و ویتامین C (مرکبات، کلم بروکلی و سیب زمینی)- می توانند به بدن کمک کنند بافت های آسیب دیده ی خود را بازسازی کنند.
• اجتناب از فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر: این عادات می توانند به بافت حمایت کننده ی دندان ها فشار زیادی وارد کنند و می توانند میزان تخریب بافت ها را افزایش دهند.