دیاستم یا فاصله بین دندان ها

دیاستم به فاصله یا شکاف بین دندان ها گفته می شود، که به هیچ عنوان مضر یا خطرناک نیست و هم در کودکان مشاهده می شود، هم در افراد بزرگسال. در کودکان، این شکاف عموماً با بیرون آمدن دندان های دائمی بسته می شود.

دیاستم یک شکاف بین دندان ها است که بیشتر از 5/0 میلی متر می باشد. این فاصله می تواند بین هر دندانی بوجود بیاید. معمولاً درمان ها به دلایل پزشکی لازم نیستند. اما اگر یک نفر ظاهر دیاستم خود را دوست نداشته باشد، این امکان وجود دارد که بتواند این فاصله را ببندد یا کمتر کند.

در این مقاله قصد داریم راجع به علت بروز فاصله بین دندان ها صحبت کنیم و درمان ها و روش های پیشگیری از بروز آن را توصیف کنید.

علل بروز دیاستم یا فاصله بین دندان ها

دیاستم ممکن است نتیجه یکی از عوامل زیر باشد:

آیا دیاستم ارثی است؟

آری، می تواند باشد. برخی افراد دندان های دائمی دارند که خیلی کوچکتر از استخوان فک آنها است. وقتی دندان های دائمی کامل بیرون می آیند، ممکن است فاصله هایی بین چند دندان وجود داشته باشد، دو دندان جلوی فک بالا (دیاستم میدلاین)، یا همه دندان ها. اندازه دندان ها و استخوان فک معمولاً ژنتیکی هستند، که به این معناست که دیاستم می تواند از طریق نسل ها منتقل شود.

اندازه دندان ها در ارتباط با استخوان فک

اگر دندان های فرد نسبت به استخوان فک او خیلی کوچک باشند، ممکن است بین دندان ها فاصله بوجود بیاید. اندازه استخوان فک و دندان ها می تواند ژنتیکی باشد، که یکی از دلایلی است که ممکن است در همه افراد خانواده وجود داشته باشد.

از دست رفتن یا کوچک بودن بیش از حد دندان ها

اگر برخی دندان ها از دست رفته باشند یا از بقیه دندان ها کوچک تر باشند، ممکن است بین آنها فاصله بوجود بیاید. این اغلب دندان های لترال فک بالا را شامل می شود- دندان هایی که در طرفین دندان های مرکزی جلوی دهان وجود دارند. اگر دندان های لترال دندان های پیشین فک بالا از دست رفته باشند یا نسبتاً کوچک تر باشند، بین دو دندان جلو فاصله بوجود می آید.

فرنوم لبی خیلی بزرگ

فرنوم لبی بافتی است که از داخل لب بالا تا لثه بالای دندان های جلوی فک بالا امتداد پیدا می کند. اگر این بافت خیلی بزرگ باشد، می تواند منجر به بروز شکاف یا فاصله بین این دندان ها شود.

بیماری لثه و رشد بیش از حد بافت لثه

جابجایی دندان ها یکی از علائم شایع بیماری لثه پیشرفته است. در افرادی که بیماری لثه دارند، التهاب منجر به آسیب به استخوانی می شود که دندان ها را حمایت می کند. در نهایت، ممکن است دندان لق شود، و فاصله ظاهر می شود. برخی افراد ممکن است رشد بیش از حد بافت لثه ها بین دو دندان یا بیشتر را تجربه کنند. این رشد بیش از حد اغلب با هایپرپلازی (بزرگ شدن) لثه ها اتفاق می افتد، که به طور کلی در نتیجه بیماری لثه اتفاق می افتد. اگر این شرایط وخیم شوند، فاصله بین دندان ها بزرگ و بزرگتر می شود.

الگوی بلع غلط

وقتی الگوی بلع صحیح اتفاق می افتد، زبان به سقف دهان فشار وارد می کند. ممکن است فرد هنگام بلع، به جای آن، زبان خود را به دندان های جلوی دهان فشار دهد. به مرور زمان، این فشار تکراری به دندان های جلوی دهان آنها را رو به جلو فشار می دهد و منجر به بروز فاصله بین آنها می شود.

عادات

مکیدن انگشت، مکیدن لب، تانگ تراست، و عادات مشابه آن می توانند به دندان های جلو فشار وارد کنند و آنها را رو به جلو فشار دهند. این عادات می توانند منجر به بروز دیاستم شوند.

از دست رفتن دندان های شیری

وقتی دندان های شیری کودکان از دست می روند یا می افتند، ممکن است به طور موقت بین دندان های آنها فاصله بوجود بیاید. عموماً وقتی دندان های دائمی آنها بیرون می آیند، این فاصله خود به خود از بین می رود. این نوع فاصله ها آنقدر شایع هستند که دندانپزشکان آنها را یک پدیده طبیعی در روند رشد کودکان تلقی می کنند. معمولاً هیچ درمانی نیاز نیست. این نوع فاصله تقریباً در دو سوم کودکانی که تنها دندان های مرکزی پیشین آنها بیرون آمده است وجود دارد. دندان های مرکزی جلوی دهان دو دندان صافی هستند که در جلوی فک بالا قابل مشاهده هستند.

علائم و نشانه های دیاستم

تنها نشانگر دیاستم، شکاف مشهود بین دندان ها است. اگر دندان ها به خاطر بیماری لثه لق شوند، ممکن است فرد درد و ناراحتی، مخصوصاً در طول غذا خوردن، را تجربه کند. دیگر علائم و نشانه های بیماری لثه عبارتند از:

• درآمدن لثه ها به رنگ قرمز روشن
• متورم و دردناک شدن لثه ها
• تحلیل لثه ها
• بوی بد دهان
• لث شدن دندان ها

تشخیص دیاستم

تشخیص دیاستم به راحتی انجام می شود- دندانپزشک فاصله بین دندان ها را در طول معاینه دندان ها تشخیص می دهد. معمولاً خود فرد هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن متوجه فاصله یا شکاف بین دندان ها می شود.

درمان دیاستم

فاصله بین دندان ها عموماً منجر به بروز عوارض یا نگرانی های پزشکی نمی شود به همین دلیل درمان برای دیاستم ممکن است لازم و ضروی نباشد- مخصوصاً اگر فاصله ناشی از عدم تناسب بین اندازه دندان ها و استخوان فک باشد، یا اگر منشاء آن از دست رفتن دندان های شیری باشد. در این صورت بیمار می تواند انتخاب کند هیچ درمانی روی دندان های او انجام نشود. اگر درمان از نظر پزشکی ضروری نباشد، اما فرد بخواهد فاصله را به دلایل زیبایی ببندد، دندانپزشک می تواند به مشخص نمودن بهترین راهکار کمک کند.

گزینه های درمان عبارتند از:

بریس های ارتودنسی

وقتی فاصله های بزرگی بین دندان ها وجود دارد معمولاً انجام درمان ارتودنسی لازم است. دندانپزشکان معمولاً درمان ارتودنسی را با استفاده از بریس های ارتودنسی درمان می کنند. بریس ها به دندان ها فشار وارد می کنند و به مرور زمان فاصله را می بندند. ممکن است حتی اگر تنها یک فاصله وجود داشته باشد، لازم باشد یک دست بریس کامل استفاده شود، زیرا جابجا کردن هر دندان روی دندان های دیگر در کل دهان نیز تأثیر می گذارد.

آیا اینویزیلاین ها می توانند دیاستم یا فاصله بین دندان ها را برطرف کنند؟

الاینرهای شفاف نوعی درمان ارتودنسی هستند که دیاستم و برخی از دیگر اشکال مال اکلوژن در کودکان، نوجوانان، و افراد بزرگسال را اصلاح می کنند. بویژه، اینویزیلاین یک درمان 16 ماهه ارائه می دهد که می تواند اکثر موارد دیاستم را اصلاح نماید. الاینرها جایگزین های نامرئی برای بریس ها هستند و تقریباً هزینه ای برابر دارند.

ونیرها یا باندینگ

به جای بریس ها، دندانپزشکان می توانند روی دندان ها ونیرها را قرار دهند یا باندینگ را برای آنها انجام دهند. این گزینه ها ممکن است بویژه زمانی مناسب باشند که دیاستم ناشی از داشتن دندان های کوچک تر باشد.

باندینگ دندان عبارت است از اعمال رزین روی سطح دندان، و پس از آن، خشک کردن آن با یک منبع نور.

ونیرهای دندانی شامل چسباندن یک تکه نازک، سفارشی پرسلاین روی سطح دندان است.

ایمپلنت های دندانی، روکش های آنها یا بریج ها

اگر دیاستم به دلیل از دست رفتن دندان فرد بوجود آمده باشد، ممکن است آنها اقدامات دندانپزشکی گسترده تری نیاز داشته باشند از جمله ایمپلنت ها، روکش های دندانی، یا بریج های دندانی.

ایمپلنت دندانی عبارت است از قرار گیری یک پیچ فلزی داخل استخوان فک و چسباندن دندان مصنوعی یا روکش روی آن.

بریج دندانی نوعی دندان مصنوعی است که با استفاده از ابزاری نگه داشته می شود که به دندان های موجود در دو طرف شکاف متصل می شود.

آیا ریتینرها می توانند دیاستم را برطرف کنند؟

ریتینرهای متحرک می توانند فواصل اندک بین دندان ها را بدون استفاده از بریس ها ببندند. بسته به وخامت دیاستم یا فاصله بین دندان های شما، و اینکه چگونه شکل گرفته است، می توانید از مزایای ریتینرها بهره مند شوید.

جراحی

وقتی دیاستم نتیجه بزرگ بودن فرنوم لبی باشد، ممکن است دندانپزشک فِرِنِکتومی را توصیه کند- فرایند جراحی برای برداشتن بافت اضافی. پس از آن ممکن است کودکان بزرگتر و افراد بزرگسال برای بستن فاصله بین دندان ها، نیاز به بریس های ارتودنسی یا درمان های دیگر داشته باشند. در کودکان کم سن تر، فاصله ممکن است به طور خود به خود بسته شود.

درمان بیماری لثه

بیماری لثه برای توقف عفونت و پیشگیری از مشکلات و عوارضی مانند از دست رفتن دندان، نیاز به درمان دارد. ممکن است درمان شامل جرمگیری و و زدودن باکتری هایی باشد که عامل بروز عفونت هستند. بعلاوه، آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی می توانند کمک کننده باشند.

در موارد وخیم تر، برای زدودن جرم های عمیق زیر لثه ممکن است جراحی لازم باشد. قتی لثه ها دوباره سلامت خود را به دست می آورند، ممکن است دندانپزشک یکی از درمان های بالا را برای بستن فاصله بین دندان ها استفاده کند.

پیشگیری از بروز دیاستم

پیشگیری از بروز دیاستم در همه موارد ممکن نیست. با این حال، اگر بیماری لثه یا عادات دهانی عامل بروز فاصله بین دندان ها هستند، با رعایت بهداشت دهان و تلاش برای ترک این عادات می توان از بروز آن جلوگیری کرد. از جمله اقدامات بهداشتی برای رعایت بهداشت خوب دهان عبارتند از:

• دو مرتبه مسواک زدن در طول روز.
• نخ دندان کشیدن به صورت روزانه.
• مراجعه به دندانپزشک برای معاینات و پاکسازی های منظم.
• پرهیز از مکیدن انگشت و کمک به کودک برای ترک این عادت.
• اصلاح الگوی بلع نادرست.

اینکه درمان چه نتیجه ای در بر داشته باشد، بسته به علت بنیادی آن متفاوت است. با این حال، درمان می تواند اکثر دیاستم ها را حذف کند یا کاهش دهد. شکاف یا فاصله بین دندان ها پس از درمان بسته باقی می ماند، مگر آنکه فرد به عادات قبلی خود مانند مکیدن انگشت باز گردد یا دستور العمل های دندانپزشک خود را پیگیری نکند.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

افراد اگر خودشان یا کودکانشان دیاستم داشته باشند، و نگران آن باشند، باید با دندانپزشک مشورت نمایند. انجمن ارتودنتیست های آمریکا توصیه می کند که همه والدین کودکان خود را در سن 7 سالگی نزد ارتودنتیست ببرند. دندانپزشک یا ارتودنتیست می توانند علت بنیادی بروز دیاستم را تشخیص دهند و در صورت لزوم روش درمان آن را پیشنهاد دهند.

خلاصه

دیاستم به فاصله بین دندان ها گفته می شود.

عوامل مختلفی می توانند منجر به بروز دیاستم شوند- از بیماری لثه گرفته تا نسبت اندازه دندان ها به اندازه استخوان فک. دندانپزشک می تواند علت اصلی آن را مشخص نماید. در برخی موارد، درمان ضروری نیست. برخی افراد تصمیم می گیرند به خاطر علت های زیبایی، در هر صورت کار درمان خود را انجام دهند.

روش های مختلفی برای درمان دیاستم وجود دارند، و معمولاً نتایج دائمی هستند.