نیاز به درمان ریشه بر اساس تصویر رادیوگرافی – بخش دوم

تغییرات مشهود در تصویر رادیوگرافی که حاکی از وجود مشکلات اندودانتیک هستند.

همه دندان ها توسط لیگامانی در جای خود نگه داشته می شوند که ریشه را در بر گرفته است و تحت عنوان الیاف پریودنتال لیگامان یا “PDL” شناخته می شود. هر گونه تغییر رادیوگرافیک در فضایی که PDL اشغال می کند یا در استخوان پیرامون که به آن متصل است، می تواند حاکی از وجود مشکل در عصب داخل دندان و نیاز آن به درمان ریشه (عصب کشی) باشد.

نیاز به درمان ریشه بر اساس تصویر رادیوگرافی

1.      افزایش عرض فضای الیاف لیگامان پریودنتال

اگر بخشی از فضای PDL نشانه های عریض تر شدن را از خود نشان دهد، می تواند نشانه گسترش آسیب بافت عصبی باشد. وقتی مشکلات اندودانتیک دخیل باشند، این فضا عریض تر می شود زیرا پر از اگزودا (مایع تراوش یافته از جدار موئینه رگ ها به نسوج که معمولاً به علت التهاب ایجاد می شود) می شود که در نتیجه التهاب بافت پالپ (عصب) داخل دندان ترشح می شود.

تشخیص های مختلف

یکی از نکات مورد توجه دندانپزشک ها، دیگر علل افزایش عرض PDL است. یکی از آنها افزایش تحرک پذیری دندان است، مثلاً در نتیجه دندان قروچه. (این عادت می تواند موجب حساسیت دندان شود، که البته می تواند به اشتباه به عنوان نشانه نیاز دندان به درمان اندودانتیک تشخیص داده شود.)

نیاز به درمان ریشه بر اساس تصویر رادیوگرافی

2.      تغییرات در لامینادورا lamina dura

سطح حفره استخوانی که ریشه دندان را پوشش می دهد و الیاف پریودنتال لیگامان به آن متصل است، در تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس به شکل یک لایه سفید رنگ خود را نشان می دهد. این لایه متراکم استخوانی تحت عنوان لامینادورا شناخته می شود و زمانی که بخش هایی از آن روی تصویر رادیو گرافی چندان قابل مشاهده نباشند یا نازک تر شده باشند، می تواند نشانه واکنش استخوان به تخریب اعصاب دندان باشد که رو به پیشرفت است.

3.      ورم استخوان

التهاب مزمن همراه با آسیب پالپ می تواند باعث شود قسمت هایی از اطراف دندان که استخوان اضافی رسوب کرده است، از خود واکنش نشان دهند. این شرایط تحت عنوان ورم استخوان شناخته می شود. از آنجا که تراکم این قسمت افزایش یافته است (بافت استخوانی بیشتری رسوب می کند)، در تصاویر رادیوگرافی به شکل بخش های سفید رنگ غیر متمرکز (رادیو اوپاک radiopaque) ظاهر می شوند که اساساً مرکز آنها در قسمت های نوک ریشه دندان است. در این تصویر شاهد این نمونه هستیم. منبع حساسیت دندان پر شدگی عمیقی است که تا نزدیکی اعصاب آمده است.

نیاز به درمان ریشه بر اساس تصویر رادیوگرافی

اینها نشانه های اولیه هستند.

تغییراتی که توصیف شدند، نخستین نشانه های گسترش آسیب پالپ هستند و همانطور که در مقاله قبل گفتیم در تصاویر رادیو گرافی عموماً به شکل یک رادیولوسنسی پری آپیکال کاملاً رسیده مشاهده می شوند.

در یکی از تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده، آمده است:

• افزایش عرض PDL بیشتر با عارضه اندودانتیک همراه است، که در 46 درصد از نمونه های آزمایش شده وجود داشت.
• تغییرات در لامینادورا در میان یافته ها در رتبه دوم قرار دارد. در 20 درصد از نمونه ها از بین رفته و در 18 درصد از آنها نازک شده بود.
• شواهد ورم استخوان نیز در 12 درصد از نمونه ها مشاهده شده بود.

نیاز به درمان ریشه بر اساس تصویر رادیوگرافی

تصاویر رادیوگرافی قادرند علل قطعی مشکلات اندودانتیک دندان را نشان دهند.

شناسایی برخی از انواع ضایعات مشهود مربوط به دندان از روی تصویر رادیوگرافی می تواند دندانپزشک را از تشخیص خود مطمئن سازد. رادیوگراف های دندان هایی که نیاز به درمان ریشه (عصب کشی) دارند عموماً وجود حفره های بزرگ، مشکلات پریودنتال (بیماری لثه)، وجود پر شدگی های عمیق، یا مشکلات آشکار درمان های اندودانتیک قبلی را نشان می دهند. شناسایی این شرایط به دندانپزشک کمک می کند تصاویر تشخیصی خود را تکمیل کند زیرا علت و معلول هر دو در تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس مشهود هستند.

تصاویری که کمک بزرگی می کنند.

این تصاویر می توانند به دندانپزشک کمک کنند تنها بر اساس تغییرات بسیار ریزی که در تصاویر رادیوگرافی دندان بیمار خود مشاهده می کنند نیاز دندان به درمان ریشه را تشخیص دهند. هر چند خواندن و تفسیر این تصاویر تا حد زیادی به تحلیل هر فرد بستگی دارد اما مهم است که دندانپزشک نظر خود از خواندن تصویر رادیوگرافی را با دیگر مشاهدات و آزمایشات بالینی تقویت نماید.

دیگر جزئیات مربوط به تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس برای تشخیص مشکلات اندودانتیک

چه نوع تصاویر رادیوگرافی نیاز خواهند بود؟

تصویر رادیوگرافی که دندانپزشک هنگام بررسی مشکلات اندودانتیک می گیرد، تحت عنوان تصویر رادیوگرافی پری آپیکال شناخته می شود. اصطلاح پری آپیکال به این واقعیت اشاره دارد که تصویر، دندان و کل ریشه آن را نشان می دهد، (اصطلاح “آپیکال” به “نوک ریشه” اشاره دارد).

در واقع این دیدن نوک ریشه نیست که مهم است. برای اینکه تصویر به تشخیص کمک کند، قسمت بافت استخوانی پیرامون دندان (همراه با خطوط ¼ اینچی دور تا دور دندان) نیز باید قابل مشاهده باشد.

چه تعداد تصویر رادیوگرافی نیاز است؟

برای تشخیص نیاز احتمالی دندان به درمان اندودانتیک، احتمالاً دندانپزشک حداقل به دو تصویر رادیوگرافی، یا بیشتر، از دندان نیاز خواهد داشت که هر یک از زاویه متفاوتی گرفته می شوند.

نیاز به درمان ریشه بر اساس تصویر رادیوگرافی

مقایسه تصاویر رادیوگرافی دیجیتالی و معمولی

درست مانند پیشرفت هایی که در زمینه عکاسی صورت گرفته است، رادیوگرافی دندانی نیز پیشرفت هایی داشته است. تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس قبلاً با استفاده از فیلم (های قدیمی) گرفته می شدند، در حالی که امروزه دندانپزشک به جای آن از یک سنسور دیجیتالی استفاده می کند.

هیچ یک بر دیگری برتری ندارد، تنها یکی راحت تر است.

هیچ شواهدی مبنی بر این نکته وجود ندارد که برای کمک به تشخیص، یک روش بهتر از دیگری است. تنها اشاره شده است که تصاویر دیجیتالی مزایایی دارند که نمونه های قدیمی آنها ندارند.

• از آنجا که تصاویر دیجیتال نیاز به فرایند چاپ ندارند، فوراً پس از گرفته شدن می توان آنها را مشاهده کرد.
• تصاویر دیجیتال این مزیت را دارند که می توان تصویر آنها را دست کاری کرد (تغییر سطوح کنتراست، بهبود رنگ، تصویر معکوس، برش تصویر و غیره)، هرچند این قابلیت الزاماً منجر به تعبیر بهتر از تصویر نمی شود.
• تصاویر دیجیتال را می توان با دقت بالاتر کپی کرد و به صورت الکترونیکی ارسال نمود.

بنابراین اگر دندانپزشک شما هنوز از رادیوگراف های قدیمی استفاده می کند، به این معنا نیست که به پزشک مجربی مراجعه نکرده اید.