برای درمان کجی فک چه باید کرد؟

هنگامی که بین استخوان فک بالا (یا ماگزیلا) و فک پایین (یا مندیبل) ناهماهنگی یا ناهمراستایی وجود دارد، فک ناصافی دارید. این می تواند به دلیل همه چیزی ایجاد شود، از اختلالات مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) و ضربه گرفته تا مشکلات دندانی مانند یک مال اکلوژن.

کج بودن فک از نظر شدت متفاوت است، مثلاً افرادی که به موارد جدی تر دچار هستند علائمی مانند چهره نامتقارن، درد در ناحیه شقیقه ها، صدا دادن گوش و مشکلات جویدن دارند. درمان ها شامل استفاده از ارتودنسی، جراحی و همچنین مدیریت علائم هستند.

این مقاله اصول اولیه یک فک ناهماهنگ را توضیح می دهد، از جمله علت ایجاد این شرایط، علائم آن و همچنین نحوه درمان آن.

دلایل کج شدن فک

به طور کلی، کج بودن فک ناشی از نقص مادرزادی (ارثی)، مشکلاتی که در هنگام رشد دندان ها و فک ها بروز پیدا می کنند (تکاملی)، یا به دلیل تروما یا تصادفات (اکتسابی) هستند. در اینجا این علل را به تفکیک سریع بیان می کنیم.

اختلالات مفصل فکی گیجگاهی TMD

مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) لولایی است که فک بالا و فک پایین را به یکدیگر متصل می کند. اختلالات مفصل فکی گیجگاهی ( کهاغلب به سادگی “TMJ” یا “TMD” نامیده می شود) یکی از علل شایع کج شدن فک هستند. آنها زمانی رخ می دهند که مشکلاتی در خود مفصل یا در عضلات یا رباط های اطراف وجود داشته باشد. مشکلات مفصل فکی گیجگاهی که منجر به التهاب، درد و علائم دیگر می شود، می توانند ناشی از موارد زیر باشند:

• آرتروز فک
• دندان قروچه یا فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر (براکسیسم)
• بایت مشکل دار
• جراحت
• فشار
• خارج شدن مفصل از محل

علائم اختلالات مفصل فکی گیجگاهی

اختلالات مفصل فکی گیجگاهی می توانند باعث بروز طیف وسیعی از علائم شوند، از جمله:

• درد فک و دندان
• سر درد و گوش درد
• درد شانه و گردن
• ناتوانی در کامل باز کردن دهان
• قفل شدن فک در حالت باز یا بسته
• صدای کلیک یا در رفتگی هنگام جویدن یا حرکت دادن دهان
• صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
• تورم صورت
• ناهمراستایی فک بالا و پایین
• تروما

فک کج بعلاوه می تواند در نتیجه زمین خوردن یا تصادف ایجاد شود. به عنوان مثال، بهبودی ممکن است به دنبال شکستگی فک پایین یا فک بالا غیر یکسان باشد و هم راستایی آنها را تضعیف کند. این نوع ناهمراستایی فک می تواند در هر سنی ایجاد شود، گرچه افراد مبتلا به پوکی استخوان یا تراکم استخوان پایین بیشتر احتمال دارد آسیب های ماندگاری را تجربه کنند. به همین دلیل است که پزشکان هنگام بهبودی پس از شکستگی استخوان یا آسیب های تروماتیک از نظارت و مراقبت بیشتری استفاده می کنند.

نقص مادرزادی

بسیاری از موارد ناهمراستایی فک را می توان به نقایص مادرزادی نسبت داد که روی تقارن صورت تأثیر می گذارند. این مشکل مادرزادی که “همی فاسیال میکروزومی” نامیده می شود، عموماً استخوان های فک را تحت تأثیر قرار می دهد. این شرایط منجر به بی نظمی در یک طرف (یک طرفه) یا هر دو طرف (دو طرفه) صورت می شود. این وضعیت با شدت های متفاوت، می تواند باعث کج شد دندان ها (کج بودن در مقایسه با بینی و دهان)، چانه منحرف روی به بیرون به یک سمت، و سایر عدم تقارن ها در قسمت پایین صورت شود.

موارد شدید، بخصوص اگر دو طرفه و درمان نشده باشند، می توانند منجر به آپنه انسدادی خواب (خر و پف کردن و اختلال خواب) و سندرم پیر روبین Pierre Robin syndrome (شکل گیری خیلی بد فک پایین در بدو تولد) شوند. علاوه بر این، فک کج با شکاف کام و لب، که نقائص مادرزادی هستند، همراه است.

ناهماهنگی دندان ها

مال اکلوژن- ناهماهنگی و عدم تطابق بین مجموعه دندان های فک های بالا و پایین- می تواند دلیل کج شدن فک نیز باشد. عوامل زیادی می توانند باعث کج شدن دندان ها شوند، از جمله:

• کج شدن ارثی دندان ها
• مکیدن انگشت شست، تانگ تراست (فشار دادن زبان از پشت و وسط دندان های بالا و پایین) و استفاده از پستانک (بعد از 3 سالگی)
• از دست دادن دندان، دندان های اضافی، نهفتگی دندان یا دندان های بد شکل
• ابزارهای دندانی نامناسب، بریس ها، پر شدگی ها، ریتینرها و تراشیدن دندان ها
• ناهماهنگی استخوان های فک به دنبال ضربه یا تصادف
• پیشرفت تومور در فک

انواع ناهماهنگی

ناهماهنگی جزئی دندان ها بسیار شایع است؛ در واقع، تقریباً همه افراد حداقل مقداری نقص دارند. با این حال، اکثر موارد جزئی و بدون علامت هستند. مال اکلوژن به سه دسته تقسیم می شود:

• کلاس 1 (رابطه عادی دندان های مولر): این زمانی است که بایت شما درست است، اما ممکن است مشکلات دیگری مربوط به غیر همراستایی وجود داشته باشند، مانند فشردگی، فاصله، چرخش دندان ها، اپن بایت قدامی و غیره.
• کلاس 2: که معمولاً “اوربایت” یا “رتروگناتیسم” نامیده می شود، زمانی است که مجموعه دندان های فک بالا به طور قابل توجهی با دندان های فک پایین همپوشانی دارند.
• کلاس 3: هنگامی که مجموعه دندان های فک پایین رو به جلو منحرف می شوند و نسبت به دندان های فک بالا بیرون زده به نظر می رسند، مال اکلوژن کلاس 3 دارید که به آن “آندربایت” یا “پرگناتیسم” نیز می گویند.

علائم ناهمراستایی فک

بسته به شدت آن، یک فک ناهمراستا می تواند به طور قابل توجهی روی سلامت لثه ها، ماهیچه ها و رباط های مفصل فکی گیجگاهی، استخوان ها و دندان ها تأثیر بگذارد. شبیه دیگر اختلالات فک یا دهان، علائم اصلی کج شدن فک عبارتند از:

• درد در شقیقه ها
• سر درد و یا درد در شانه ها و پشت
• صدای کلیک، ساییدن یا درد در فک
• زنگ زدن، وزوز کردن، یا صدای در رفتگی در گوش
• احساس سفتی و درد در فک

علاوه بر این، فک کج می تواند ظاهر صورت شما را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به بروز موارد زیر شود:

• لبخند لثه ای، که در آن فک بالا خیلی پایین است.
• صورت کشیده که مشخصه بارز آن اپن بایت و ظاهر کشیده صورت است.
• لبخند بدون دندان، که در آن فک بالا خیلی کوچک است (آندربایت شدید).

در نهایت، یک فک کج می تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از مشکلات دندانی شود، از جمله:

• از دست دادن دندان
• ساییدگی یا آسیب به سطوح دندان ها
• تحلیل رفتن لثه (که در آن لثه ها از روی دندان ها عقب می روند و مقداری بیشتر از حد معمول از دندان ها در معرض دید قرار می گیرد)
• لق شدن دندان ها
• آسیب به لثه ها یا بافت های اطراف

ناهماهنگی شدید

موارد شدیدتر کج شدگی فک توانایی شما در صحبت کردن، جویدن، نوشیدن و تنفس را تحت تأثیر قرار می دهد. علاوه بر این، زندگی کردن با این وضعیت می تواند باعث جلب توجه در اجتماع شود و روی سلامت روان و خواب تأثیر بگذارد. این یک دلیل اضافی است که باعث می شود پرداختن به این موضوع بسیار مهم باشد.

درمان فک کج

در حالی که ناهمراستایی جزئی فک ممکن است به درمان خاصی نیاز نداشته باشد، موارد علامت دار و شدیدتر نیاز به درمان دارند. گزینه ها از جراحی در شدیدترین موارد، تا استفاده از ابزارهای ارتودنسی و تلاش برای مدیریت درد و سایر علائم را شامل می شوند.

عمل جراحي

به طور کلی برای موارد شدیدتر و پیشرفته تر، جراحی برای اصلاح ناهمواری فک “جراحی ارتوگناتیک” نامیده می شود. هدف این درمان تغییر شکل فک بالا یا پایین است تا همه چیز به درستی هماهنگ شود. چندین روش خاص در نظر گرفته می شوند:

• استئوتومی فک بالا: استئوتومی عبارت است از برش استخوان با جراحی. در این حالت، جراح روی فک بالا (ماگزیلا) تمرکز می کند. هدف اصلاح اوربایت یا اپن بایت با ایجاد فضا و جابجایی این استخوان برای همراستا شدن با فک پایین (مندیبل) است.
• استئوتومی فک پایین: در موارد آندربایت شدید ممکن است استئوتومی روی فک پایین انجام شود. در اینجا هدف این است که موقعیت فک پایین را به سمت عقب تغییر دهیم تا با فک بالا به درستی در یک راستا قرار گیرد.
• جنیوپلاستی: اگر چانه خیلی کوچک یا خارج از موقعیت صحیح باشد، این جراحی شکل فک پایین را تغییر می دهد تا شکل فک و هرگونه کجی آن را اصلاح کند.

پس از جراحی، یا در صورت شکستگی فک، ممکن است به سیم کشی موقت فک یا استفاده از پین برای حمایت از ساختار و کمک به اصلاح ناهمراستایی آن نیاز داشته باشید.

ابزارهای دندانپزشکی

در مواردی که ناهمواری فک به دلیل مال اکلوژن است، ارتودنسی و استفاده از ابزارهای دندانی می تواند به رفع مشکل کمک کند. به مرور زمان- معمولاً طی 18 ماه تا دو سال- فشاری که به دندان ها و فک وارد می شود باعث تراز سالم تر آنها می شود. این رویکردها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اسپلینت: اسپلینت ها ابزارهایی هستند که روی مجموعه دندان های بالا یا پایین استفاده می شوند. این ابزارها قابل جابجایی نیستند و تراز مناسب دندان ها را تشویق می کنند.
• محافظ دندان: برای کمک به مفصل فکی گیجگاهی و فرسایش- و همچنین کمک به تغییر موقعیت فک- ممکن است لازم باشد در شب از محافظ دندان شبانه استفاده کنید.
• بریس ها: سنگ بنای مراقبت های ارتودنسی، بریس ها و براکت هایی هستند که به تدریج دندان ها را در راستای مناسب قرار می دهند. هدگیر ارتودنسی نیز ممکن است نیاز باشد، زیرا این ابزار می تواند فشار بیشتری به فک وارد کند.
• نگهدارنده ها: مجموعه ای از الاینرهای شفاف (مانند اینویزیلاین) یا انواع دیگر ممکن است برای اصلاح تراز دندان یا پشتیبانی از کار بریس ها استفاده شود.
• بریج: اگر دندان های از دست رفته منشاء کج شدگی فک باشند، می توان از دندان های مصنوعی متصل به دندان های موجود اطراف، بریج های دندانی، برای اصلاح این مشکل استفاده کرد.

درمان های دندانپزشکی

دندانپزشکان همچنین ممکن است برای کمک به اصلاح بایت، تغییر شکل و سطح دندان ها را در نظر بگیرند. در برخی موارد، جراحی برای کشیدن برخی از دندان های خاص می تواند به فشردگی دندان ها کمک کند.

مدیریت درد

درمان درد و التهاب همراه با فک کج، بویژه هنگامی که اختلال مفصل فکی گیجگاهی وجود دارد، می تواند یکی دیگر از جنبه های مهم درمان این بیماری باشد. طیف وسیعی از روش ها- از ایجاد تغییر در سبک زندگی گرفته تا درمان های جایگزین- می توانند کمک کنند:

• سرد کردن یا گرم کردن: قرار دادن کیسه یخ یا حوله گرم روی شقیقه ها یا فک، هر بار به مدت 10 دقیقه می تواند به کاهش درد کمک کند. این راهکار بویژه زمانی می تواند مفید باشد که با تمرینات کششی فک همراه شود که توسط پزشک به شما آموزش داده می شوند. در صورت نیاز، می توان آن را چندین بار در روز انجام داد.
• خوردن غذاهای نرم: جویدن ممکن است دشوار باشد و باعث بروز درد شود. خوردن غذاهای نرم، مانند سبزیجات بخارپز یا آب پز شده، ماست، ماهی، سوپ ها و پوره سیب زمینی می تواند کمتر دردناک باشد. از غذاهای ترد یا خوراکی هایی که جویدن آنها دشوار است دوری کنید.
• داروهای بدون نسخه: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDها) مانند موترین و ادویل (ایبوپروفن)، آلیو (ناپروکسن) و آسپرین، التهاب و درد را تسکین می دهند. اینها همگی به صورت بدون نسخه در دسترس هستند.
• داروهای تجویزی: پزشک معالج شما ممکن است داروهای دیگری را در موارد شدیدتر یا سخت تر برای شما تجویز کند. مسکن های مخدر را که می توان برای درد تجویز کرد، همراه با شل کننده های عضلانی برای کاهش تنش ناشی از دندان قروچه مفید هستند. NSAID ها در دوزهای قوی تر و تجویز شده عرضه می شوند. داروهای ضد اضطراب و دوزهای پایین برخی از داروهای ضد افسردگی نیز می توانند کمک کنند.
• حرکت دقیق: هنگام خمیازه کشیدن مراقب باشید و از جویدن بیش از حد خودداری کنید. اصلاح وضعیت سر و گردن می تواند کمک کند، همانطور که می توانید دندان های فک های بالا و پایین خود را تا حد ممکن از هم جدا نگه دارید. حرکات کششی و تمرینات طبق دستور پزشک نیز می توانند به تنش کمک کنند.
• روش های آرام سازی: مدیتیشن، کار تمرکز حواس، و سایر روش های تقویت آرامش می توانند به کاهش درد و تنش عضلانی در فک کمک کنند. فعالیت های تنفس محور مانند یوگا نیز می تواند کمک کنند، از جمله فعالیت هایی مانند باغبانی یا دوش گرفتن.
• طب سوزنی: طب سوزنی یک روش طبی جایگزین با منشاء طب سنتی چینی است، که شامل استفاده از سوزن های مخصوص برای تحریک نقاط خاصی در بدن است. تحقیقات نشان داده اند که این درمان می تواند در درمان مشکلات درد مزمن مؤثر باشد.

در مواردی از دردهای مفصل فکی گیجگاهی که مدیریت آنها دشوار است و شدید هستند، روش های دیگری که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:

• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS): دستگاهی که تکانه های الکتریکی را به مراکز عصبی در مفصل فکی گیجگاهی منتقل می کند تا اساساً پیام های درد را به هم بزنند.
• سونوگرافی: با استفاده از امواج صوتی مخصوص، نواحی در فک که تحت تأثیر قرار گرفته اند، برای تسکین درد و گرفتگی گرم می شوند.
• تزریق نقطه ای ماشه ای: تزریق داروی ضد درد یا بی حس کننده موضعی به نقاط خاصی در عضلات اطراف فک (که “نقاط ماشه ای” نامیده می شوند) نیز می تواند درد را کنترل کند.
• درمان با امواج رادیویی: امواج رادیویی هدایت شده باعث تحریک الکتریکی در مفصل فکی گیجگاهی می شوند که گردش خون را تحریک می کند و علائم را کاهش می دهد.
• تزریق بوتاکس: تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) به عضلات اطراف فک، التهاب را در آنجا کاهش می دهد و باعث کاهش اندازه آنها می شود که می تواند کمک کننده باشد.

خلاصه

ناهمراستایی فک زمانی اتفاق می افتد که فک بالا یا ماگزیلا به درستی روی فک پایین یا مندیبل قرار نگیرد. این به دلیل طیفی از عوامل، از جمله نامرتبی دندان ها، اختلالات مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) که این استخوان ها را به هم متصل می کند، تروما، و همچنین نقائص مادرزادی ایجاد می شود.

این وضعیت با شدت های متفاوت باعث بروز درد در شقیقه ها و فک، صدای بیرون زدگی در گوش و مشکلات جویدن یا بلع می شود. این مشکل همچنین می تواند منجر به پوسیدگی و از دست دادن دندان شود و روی سلامت روح و روان تأثیر بگذارد.

درمان های کجی فک شامل استفاده از ابزارهای دندانی، جراحی های خاص و همچنین مدیریت التهاب و درد مرتبط با آن است.

سخن پایانی

در حالی که داشتن فک کج می تواند یک بار واقعی باشد، اما مهم است که به خاطر داشته باشید که کارهای زیادی برای اصلاح این مشکل وجود دارند که می توانید انجام دهید. ارتودنسی اثربخشی زیادی در رفع این مسئله نشان داده است و جراحی ها با موفقیت به بیماران بی شماری در این رابطه کمک کرده اند.

اگر از درد فک، مسائل عملکردی یا علائم دیگر رنج می برید، مهم ترین چیز این است که کمک لازم را دریافت کنید. تماس با پزشک می تواند نخستین گام برای داشتن لبخندی سالم تر و راحت تر باشد.

پرسش های متداول در مورد کج بودن فک و مشکلات آن

چگونه می توان متوجه شد که فک ناهمراستا است؟

علائم اصلی ناهمراستایی فک درد در شقیقه ها، صدای در رفتن یا کلیک، سفتی و درد در فک و صدای زنگ در گوش ها است. موارد شدیدتر توانایی جویدن و صحبت کردن شما را به شدت مختل می کنند، باعث از دست دادن و پوسیدگی دندان می شوند و ظاهر صورت را تحت تاثیر قرار می دهند.

اگر کج بودن فک بد است؟

شدت ناهمراستایی فک می تواند بسیار متغیر باشد و اکثریت افراد در واقع حداقل مقدار جزئی ناهمراستایی را دارند. موارد جزئی معمولاً بدون علامت هستند؛ با این حال، اگر علائم ناهمراستایی را تجربه می کنید، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. این وضعیت می تواند ظاهر فیزیکی شما را تحت تأثیر قرار دهد، به دندان ها و لثه های شما آسیب وارد کند و باعث بروز مشکلات روحی شود.

آیا بریس ها می توانند کجی فک را برطرف کنند؟

زمانی که کجی فک به دلیل مال اکلوژن یا ناهماهنگی دندان ها ایجاد شود، بریس ها می توانند به رفع مشکل کمک کنند. آنها ممکن است در برخی موارد به عنوان یک درمان مستقل عمل کنند یا قبل از جراحی برای اصلاح فک بالا یا پایین استفاده شوند. رابر بندها یا هدگیر نیز ممکن است به عنوان بخشی از این درمان ضروری باشد که به طور متوسط ​​دو سال طول می کشد.

آیا می توان فک کج را بدون جراحی ترمیم کرد؟

در حالی که ناهمراستایی شدیدتر فک فقط با جراحی قابل درمان است، علائم موارد جزئی تر را می توان بدون جراحی مدیریت کرد. استفاده از ابزارهای دندانپزشکی، مانند محافظ دندان شبانه یا ارتودنسی، مانند بریس ها و ریتینرها، بسیاری از موارد را به شکلی مؤثر مدیریت خواهد کرد. داروهای ضد درد و التهاب، تکنیک های آرام سازی و اجتناب از جویدن زیاد، از دیگر راهکارهایی هستند که به کاهش علائم کمک می کنند.

برای درد مزمن فک که به درمان مقاوم است، پزشک ممکن است درمان های غیرجراحی را در نظر بگیرد که برای تحریک اعصاب سیگنال دهنده درد، مانند تحریک عصبی الکتریکی از طریق پوست (TENS) و درمان با امواج رادیویی کار می کنند.