آشنایی با ساختار دندان

اجزای اصلی تشکیل دهنده دندان

برای پیشگیری از مشکلات دهان و دندان و درمان مؤثر آنها باید آشنایی مختصری با ساختار دندان و عملکرد آن داشته باشید. به این صورت، بسیار مؤثرتر و بهتر با دندانپزشک همکاری کرده و نتایج بهتری کسب می‌کنید. بخشی از دندان که در دهان مشاهده می‌کنید، تاج و بخشی از آن که نمی بینید و در زیر لثه قرار دارد، ریشه نام دارد.

آشنایی با ساختار دندان

ساختار دندان

دندان از مینا، عاج، سمنتوم و پالپ تشکیل شده است. محفظة پالپ در مرکز دندان قرار داشته و حاوی رگهای خونی و عصبی است. به همین علت پالپ پخش زنده دندان بوده و مواد مغذی لازم برای رشد را در دوران رشد به دندان می‌رساند. برای انتقال یا جذب ضربه و نیروی فک، سطح ناحیه ریشه دندان (سمنتوم) و استخوان آلوئولار توسط بافت‌های رشته ‌ای به نام رباط پریودنتال به یکدیگر متصل شده ‌اند. دندان توسط بافت‌هایی که استخوان آلوئولار، لثه و رباط پریودنتال را به یکدیگر متصل می‌کند پشتیبانی می‌شود.

شکل- کادر مستطیلی تصویر سمت راست، در تصویر سمت چپ به صورت بزرگنمایی شده نشان داده شده است. در تصویر سمت چپ استخوان آلوئولار (فک) در سمت چپ و ریشه دندان در سمت راست قرار دارد که این دو توسط بافتهای رشته ای رباط پریودنتال به یکدیگر متصل شده اند.

ویژگی‌ بخش‌های مختلف دندان

مینا: مینا سخت‌ترین بافت بدن انسان است که سطح تاج دندان را می‌پوشاند. سختی مینا به اندازه سختی یک بلور سنگ می‌باشد ( در مقیاس موس که برای سختی کانیها طراحی شده است، سختی مینا برابر با هفت است).

عاج: در زیر لایه مینا و در بخش ریشه در زیر سمنتوم، عاج قرار دارد که نرم‌تر از مینا است. در لایه عاج، لوله ‌های کوچکی قرار دارند که با مایعات پر شده ‌اند و به آنها توبول گفته می‌شود.

سمنتوم: سمنتوم به بافت‌هایی گفته می‌شود که سطح ریشه دندان را می‌پوشانند. سمنتوم استخوان آلوئولار را با ریاط پریودنتال به دندان متصل می‌کند. سختی سمنتوم مشابه استخوان است.

پالپ: بخش مرکزی دندان که حاوی رگهای خونی و عصبی است و مواد مغذی را به عاج می‌رساند.

رباط پریودنتال: بافت‌های رشته ‌ای که ریشه دندان را به استخوان آلوئولار پیوند می‌دهند. رباط پریودنتال مانع اعمال مستقیم نیرو به استخوان فک در هنگام جویدن غذا می‌شود.

لثه: بافت نرم صورتی رنگی که استخوان آلوئولار را می‌پوشاند.

سالکوس لثه: فضای کوچک بین دندان و لثه سالکوس لثه نام دارد. معمولاً عمق این فضا در افرادی که دندان‌های سالمی دارند یک تا دو میلی متر است. هنگامی که عمق این فضا به علت التهاب بیشتر می‌شود، به آن پاکت لثه یا پاکت پریودنتال گفته می‌شود.

آشنایی با انواع دندان‌ها

به‌ طور کلی دندان‌ها به دو دسته دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی تقسیم می‌شوند. دندان‌های شیری به دندان‌هایی گفته می‌شود که از حدود شش ماهگی تا نوجوانی در دهان وجود دارند. تقریباً از شش ‌سالگی به تدریج دندان‌های شیری با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند.

آشنایی با ساختار دندان

دندان‌های جلویی یا انسیزور: به هشت دندان جلویی دهان که هنگام لبخند زدن و صحبت کردن دیده می‌شوند، دندان‌های جلویی گفته می‌شود. به دندان جلویی که در مرکز قرار دارند دندان‌های “جلویی وسطی” و به دو دندان کنار آنها دندان‌های “جلویی کناری” گفته می‌شود.

دندان‌های نیش : به دندان‌هایی که در مجاورت دندان‌های جلویی کناری قرار دارند، دندان‌های نیش گفته می‌شود بنابراین دندان‌های نیش سومین دندان دائمی از مرکز دهان هستند. به طور کلی هر کسی چهار دندان نیش ( دو عدد در بالا و دو عدد در پایین) در دهان دارد. از دندان‌های نیش برای بریدن و پاره کردن غذا استفاده می‌شود.

دندانهای آسیاب یا مولر: دندانهای آسیاب دندان‌هایی هستند که در مجاور دندان‌های نیش قرار گرفته اند. همان طور که از نام آنها پیداست این دندان‌ها برای آسیاب کردن و له کردن غذا استفاده می‌شوند. در دندان‌های شیری دو دندان آسیاب در سمت راست و چپ هر فک قرار دارد و در دندان‌های دائمی دو دندان آسیاب کوچک و دو دندان آسیاب بزرگ در راست و چپ هر فک رشد میکند که بعدا در دهه بیست زندگی سومین دندان آسیاب بزرگ (دندان عقل) به آنها اضافه میشود.