آنتی بیوتیک: تجویزی خطرناک

در بین تحقیقاتی که در زمینه سلامت انجام شده اند، تأثیر معکوس استفاده بیش از حد یا سوء مصرف آنتی بیوتیک ها مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس گزارشات ارسالی از مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، هر ساله به دلیل عفونت زیاد در نتیجه رشد باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک، در ایالت متحده بیش از 2 میلیون نفر در بیمارستان بستری می شوند و بیش از 23 هزار نفر از آنها زندگی خود را از دست می دهند. کلستریدیوم دیفیسل (Clostridium difficile) نوعی باکتری مخرب نسبتاً مقاوم است. محققان در مطالعه ای که طی دو سال روی مقاومت آنتی میکروبیال انجام دادند، به این نتیجه وحشتناک رسیده اند که بدون مراقبت های جدی و دقیق، هر ساله ویروس های مقاوم به دارو می توانند زندگی میلیون ها نفر را در سراسر دنیا به خطر بیندازند. این ویروس ها تا سال 2050، کشنده تر از سرطان خواهند شد. با این حال، علیرغم خطرات احتمالی و استفاده زیاد آنتی بیوتیک ها در دندانپزشکی و درمان اندودانتیک (درمان ریشه دندان) استفاده از آنها بسیار معمول، و احتمالاً در حال افزایش است.

چرا آنتی بیوتیک ها انقدر زیاد تجویز می شوند؟

هر چند آنتی بیوتیک ها برای مشکلات دندانی بسیاری تجویز می شوند، اما آنها اغلب برای مشکلات واقعی یا احتمالی اندودانتیک استفاده می شوند. چرا این اتفاق می افتد؟ هر چند هیچ اطلاعات ثبت شده ای در خصوص این دلایل وجود ندارد، به نظر می رسد عوامل زیر در این میان نقش ایفا کنند:

به نظر می رسد آنتی بیوتیک مؤثر واقع می شود.

اگر برای مشکل تشخیص داده شده یا احتمالی اندودانتیک یک بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود، و هیچ درمانی روی دندان های او صورت نگیرد، اغلب این مشکل کاهش پیدا می کند. تصور می شود آنتی بیوتیک ها سهم اصلی را داشته باشند، اما به نظر می رسد تأثیر شبه دارو بودن آنها نیز در این میان نقش داشته باشد. درد به طور خود به خود کم و زیاد می شود و تحقیقات نشان داده اند که حتی بدون درمان دندان، درد ناشی از مشکلات اورژانسی اندودانتیک نیز کاهش پیدا می کند. آزمایشات کنترل شده نشان داده اند که آنتی بیوتیک ها هیچ ربطی به کاهش علائم و نشانه ها ندارند و در واقع آنتی بیوتیک ها در کنترل و کاهش درد بی تأثیر هستند.

عادات قدیمی سخت از بین می روند.

اگر برای مدت زمان طولانی از آنتی بیوتیک ها استفاده شده باشد، بدن تمایل چندانی به تغییر ندارد.

اندودانتیست ها (متخصصان درمان ریشه) می خواهند به بیماران خود کمک کنند.

این متخصص ها قصد دارند زمانی که بیماران آنها تحت فشار و مضطرب هستند به آنها کمک کنند، اما تجویز آنتی بیوتیک تنها راهکار ممکن نیست. در واقع، شواهد متقاعد کننده ای وجود دارند که آنتی بیوتیک ها برای بیماری های موضعی مؤثر نیستند.

بیماران انتظار دارند برای آنها آنتی بیوتیک تجویز شود.

این تصور وجود دارد که آنتی بیوتیک ها “داروهای جادویی” هستند که اکثر مشکلات مضر را درمان می کنند. در واقع بیماران باید به تشخیص پزشک متخصص خود اعتماد کنند.

تصور می شود آنتی بیوتیک ها از انتشار عفونت پیشگیری می کنند.

این باور اغلب در مورد آبسه های آپیکال مزمن وجود دارد، هر چند شواهد نشان می دهند که آنتی بیوتیک ها نمی توانند از بروز آنها پیشگیری کنند. برطرف کردن تمام مواد خارجی و پاک کردن، ضد عفونی کردن و تخلیه مایعات و ترشحات از حفره عفونی دندان معمولاً به سرعت موجب کاهش مشکل می شوند. تنها استثناء سلولیت (نوعی التهاب منتشر و پراکنده اِدِم دار و گاهی چرک دار در بافت های سخت) است که برای درمان آن پنی سیلین پیشنهاد می شود.

تصور می شود آنتی بیوتیک ها مشکلات سوء پس از درمان ریشه را کاهش می دهند.

این نیز یکی دیگر از تصوراتی است که معمولاً وجود دارد؛ در حالی که آزمایشات و بررسی های بالینی نشان می دهند که آنتی بیوتیک ها هیچ ارتباطی با علائم و نشانه های پس از درمان ندارند.

هیچ کس به دنبال مشکل نیست.

مشکلات پس از درمان یکی از نگرانی های اصلی هستند؛ دندانپزشک به طور کاملاً آگاهانه می خواهد از بازخواست شدن به خاطر درمان غیر استاندارد به دور باشد. با این حال، اگر یک بیمار قصد پیگیری یک مشکل را داشته باشد (در حالی که برای او آنتی بیوتیک تجویز نشده باشد) دندانپزشک در مقام دفاع قرار دارد. در مقابل، اگر آنتی بیوتیک منجر به مرگ یا بیماری شده باشد، دندانپزشک هیچ دفاعی نخواهد داشت. هم خطرات و هم بی تأثیر بودن آنتی بیوتیک ها قطعی و قانع کننده هستند.

آنتی بیوتیک: تجویزی خطرناک

چه زمانی استفاده از آنتی بیوتیک ها صحیح است؟

در تحقیقات گسترده ای که در این زمینه صورت گرفته است، برای استفاده مسئولانه از آنتی بیوتیک در درمان اندودانتیک، توصیه هایی شده است. به عنوان مثال سلولیت یکی از تورم های نادر و به سرعت پیش رونده است که موجب تحریف شکل صورت می شود، و نسبتاً جدی است. هر چند هیچ تحقیق بالینی انجام نشده است (و احتمالاً انجام هم نخواهد شد) تا مشخص کند آیا آنتی بیوتیک ها به درمان سلولیت کمک می کنند یا خیر، اما برای استفاده از آنها یک مبنای دارو- درمانی منطقی وجود دارد.

آنتی بیوتیک: تجویزی خطرناک

اندودنتیست چه کاری می تواند انجام دهد؟

اندودنتیست ها برای پیشگیری از بحران های مقاومت به آنتی بیوتیک ها مسئول هستند. آنها مسئولیت خود را از طریق زیر انجام می دهند:

• استفاده مسئولانه از آنتی بیوتیک. این داروها باید تنها در موارد خاص، مانند سلولیت و شرایط خاص پزشکی مانند پروفیلاکسی (پیشگیری دارویی از بیماری) تجویز شوند.
• آموزش دهی به بیماران. اندودنتیست می تواند توضیح دهد که آنتی بیوتیک ها برای همه موارد مؤثر نیستند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. از آنها باید تنها در شرایط پزشکی استفاده کرد که برای آنها مؤثر هستند.
• آموزش دهی به دندانپزشک های دیگر. تجویز بیش از حد آنتی بیوتیک ها مشکل بزرگی است که مستلزم تلاش گروهی است. دندانپزشک های عمومی نیز بخشی از این تلاش هستند.

آنتی بیوتیک ها فواید محدودی برای دندانپزشکی دارند و استفاده بیش از حد یا سوء مصرف آنها می تواند خطرات قابل توجهی برای بیماران بوجود بیاورد. اندودنتیست ها با آموزش دادن بیماران خود و نیز دندانپزشک هایی که بیماران خود را به آنها ارجاع می دهند، می توانند سهم خود از به حداقل رساندن گسترش باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک ها انجام دهند.