پالپیت در دندان‌ شیری کودکان (بخش اول)

پالپیت دندان چیست؟

پالپیت به بیماری بافت‌های لثه گفته می‌شود، که مشخصه‌ی ویژه‌ی آن التهاب است. این عارضه معمولا در پی درمان نادرست بروز می‌یابد، از این رو ممکن است در همه‌ی افراد، بزرگسالان و کودکان، رخ دهد.

پالپ یک رشته‌ی عصبی-رگی درون دندان است. در نتیجه‌ی نفوذ یک سری میکرو ارگانیسم‌های (میکروب‌های کوچک و میکروسکوپی) بیماری‌زا به این منطقه، فرایندی التهابی رخ می‌دهد. اغلب، این بیماری نتیجه‌ی پوسیدگی یا درمان نادرست است (کیفیت پایین فرایند و موادی که برای پر کردن دندان استفاده می‌شود، انجام جراحی روی نسوج نرم و سخت نگهدارنده‌ی دندان‌ها، چرخش دندان). پالپیت یکی از شایع‌ترین مشکلات بیماران در کلینیک‌های دندانپزشکی است که تصور می‌شود بیماری شایع دندان‌های شیری باشد.

تفاوت پالپیت دندان در کودکان چیست؟

پالپیت در دندان‌ شیری کودکان (بخش اول)

پالپیت دندان شیری در کودکان یک آسیب شایع است. درمان به موقع به شما اجازه می‌دهد از بروز مشکلات پیچیده‌تر جلوگیری کنید. تشخیص پالپیت در کودکان به مراتب ساده‌تر از تشخیص آن در بزرگسالان است. متخصصان جراحی ریشه و لثه این پدیده را با مشخصه‌های نامتعارف ساختار دندان‌های کودکان شرح می‌دهند. بافت‌های همبند آنها سست، کانال ریشه‌ی آنها عریض‌تر و خود عاج دندان حاوی مواد معدنی کمتری است.

در کودکان مبتلا به پالپیت دندان، سیستم ایمنی بدن بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد و احتمال ابتلا به سرماخوردگی به مراتب بیشتر از بزرگسالان مبتلا به این عارضه است. در 65 درصد موارد، این بیماری‌ بدون نشانه و علامت است.

علت شکایت کودک از درد دندان‌ به دلیل حساسیت شدید مینای دندان نسبت به غذاهای سرد یا گرم است، که مستلزم مراجعه به دندانپزشک است. مراجعه به پزشک را به تعویق نیاندازید زیرا عواقب و پیامدهای این بیماری غیرقابل پیش‌بینی هستند. در برخی موارد ممکن است پس از ابتلا به پالپیت دندان، درد دندان تشدید شود و در برخی موارد ممکن است در بافت اِدم (تجمع غیرطبیعی مایع در فضای بین یاخته‌ای بافت‌های بدن) شدید و یا کیست بوجود بیاید.

علل اصلی ایجاد پالپیت دندان در کودکان

این بیماری معمولا تحت تاثیر عوامل منفیِ صرفا یک ویژگی و با درکنار هم قرار گرفتن مشکلات زیر بوجود می‌آید:

1. تاثیر سموم منتشر شده توسط میکرو ارگانیسم‌های بیماری‌زا در یک حفره‌ی پوسیده.
2. آسیب مکانیکی به دندان، درمان بی‌دقت بیماری‌های دهان و دندان، آسیب به عصب طی دستکاری‌های جراحی.
3. به تعویق انداختن بیماری‌های حاد اولیه، همراه با کاهش ایمنی بدن.
4. درمان دندان با استفاده از داروهای ضدعفونی کننده‌ای که دارای فرمول تهاجمی هستند.

انتخاب درمان موثر، با علل ایجاد پالپیت دندان در کودک ارتباط مستقیم دارد. در اکثر موارد، درمان به شما اجازه می‌دهد دندان‌های آسیا را نجات دهید.

پالپیت در دندان‌ شیری کودکان (بخش اول)

پیچیدگی درمان این بیماری کاهش یافته است و در واقع متخصص جراحی ریشه‌ی دندان به سادگی می‌تواند بخشی از پالپ، که مستقیما در تاج دندان واقع شده است، را حذف نماید. تنها در ریشه‌هایی که به طور کامل شکل گرفته‌اند بایستی به اجبار ریشه برداشته شود. این کار برای بیماران خردسال بسیار دشوار است، زیرا خطر آسیب به بافت نرم و ریشه‌ی دندان‌های پیش دائمی بسیار زیاد خواهد بود.

علائم و نشانه‌های پالپیت دندان در کودکان

تصویر بالینی نوع آسیب، تنوع علائم و نشانه‌های پالپیت دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در برخی موارد بیمار هیچ شکایتی ندارد و در برخی موارد دیگر علائم بیماری (درد، ناراحتی، مسمومیت، پریوستیت (التهاب ضریع استخوان)) مشهود می‌باشند.

در حال حاضر، تشخیص پالپیت دندان‌های شیری کودکان بسیار دشوار است، زیرا بیماران خردسال همیشه نمی‌توانند به درستی شکایات خود را ابراز نمایند. بنابراین، والدین معمولا آغاز بیماری را از دست می‌دهند و هنگامی که بیماری در مرحله‌ی وخیم است کودک را نزد پزشک می‌آورند.

از جمله علائم اصلی پالپیت دندان که می‌توان مورد توجه قرار داد، عبارتند از:

• درد، همراه با حمله‌های ناگهانی؛
• التهاب گره‌های لنفاوی؛
• تورم بافت‌های اطراف دندان؛
• وخامت شرایط عمومی کودک.

پالپیت در دندان‌ شیری کودکان (بخش اول)

بروز علائم و نشانه‌های خاص بیماری به شکل و نوع آن بستگی دارد.

انواع پالپیت دندان

پالپیت در دندان‌ شیری کودکان (بخش اول)

• پالپیت هیپرتروفی شده

این شکل از بیماری در کودکان به شدت نادر است. مشخصه‌ی ویژه‌ی آن، تخریب کامل تاج دندان و انتشار بیماری به بافت پالپ است. با بررسی منطقه‌ی تحت تاثیر پالپیت با استفاده از پروب (ابزار استوانه‌ای شکل بلند برای جستجو و بررسی زخم‌ها یا حفره‌ها یا مجاری طبیعی بدن), بافت دچار خونریزی خواهد شد. معمولا کودک دردی حس نمی‌کند. تنها حین جویدن غذا، ناراحتی جزئی احساس خواهد شد.

• پالپیت قانقاریایی (فساد عضو) یا گانگرن

این شکل از بیماری در مواردی رخ می‌دهد که پیشینه‌ی انتشار پالپیت وجود داشته است. بیماران، بخصوص خردسالان، هیچ ناراحتی در حفره‌ی دهان خود حس نمی‌کنند، اما در معاینات تیره شدن مینای دندان دیده می‌شود. یکی از علائم آشکار این روند آسیب‌شناسانه بوی عجیب دهان همراه با تخریب پالپ و تاثیر متقابل آن با میکروفلورای (موجودات ریز گیاهی که به طور دسته‌جمعی در یک محل زیست می‌کنند) بیماری‌زا است. ممکن است گره‌های لنفاوی بزرگ شوند، اما همچنان بدون درد باشند.

• پالپیت مزمن در مرحله‌ی حاد

تشدید بیماری منجر به برون‌ریزی مشکوک ترشحات و تضعیف سیستم ایمنی بدن خواهد شد. کودک از درد دائمی دندان شکایت خواهد کرد. با پیشرفت بیماری، گره‌های لنفاوی افزایش خواهند یافت و بافت‌های منطقه‌ی تحت تاثیر، متورم خواهند شد. تعیین محل بیماری تنها با استفاده از اشعه‌ی ایکس ممکن خواهد بود، که معمولا تغییرات مخرب در نوک ریشه نشان خواهد داد.

• پالپیت مزمن

با تضعیف سیستم ایمنی بدن، معمولا پالپیت مزمن وخیم‌تر خواهد شد. از جمله علائم پالپیت مزمن عبارتند از شکایت کودک از درد شدید، که هنگام غذا خوردن افزایش می‌یابد. بعلاوه، بافت پیرامون دندان ملتهب و متورم می‌شود و اندازه‌ی گره‌های لنفاوی افزایش می‌یابد. گاهی اوقات، شکل مزمن بیماری با افزایش دمای بدن و وخامت شرایط عمومی کودک همراه خواهد بود.

• پالپیت حاد جزئی

این شکل از بیماری در کودکانی که دندان شیری دارند بسیار نادر است. تشخیص به موقع بیماری ممکن نخواهد بود.

در مقاله‌ی بعد به شرح چگونگی تشخیص و درمان پالپیت در کودکان خواهیم پرداخت.