استوماتیت چیست و چگونه درمان می شود؟

استوماتیت در دهان (موکوزیت) یک اختلال شایع دندانی بخصوص در کودکان است. گروه کاملی از بیماری ها با علل بسیار متفاوت، که در علت بروز و علائم متفاوت هستند، تحت یک نام جمع آوری شده اند. وجه مشترک همه این بیماری ها التهاب بافت های مخاطی درون حفره دهان است. استوماتیت می تواند یک بیماری جداگانه یا عارضه بیماری دیگری باشد (مثلاً مخملک، آنفولانزا و غیره) خود را به شکل زخم نشان می دهد و اغلب روی زبان (در نوک زبان و در امتداد لبه جانبی)، روی لثه ها و غشای مخاطی گونه ها، روی لب های سخت کام.

در این مقاله به شما خواهیم گفت که با چه علائمی می توانید استوماتیت را تشخیص دهید، چگونه استوماتیت را در زبان درمان کنید، چگونه از این بیماری و عوارض خطرناک آن جلوگیری کنید.

علائم استوماتیت در افراد بزرگسال و کودکان

شما می توانید یک بیماری را در کودک با این واقعیت تشخیص دهید که شروع به بی قراری می کند، اشتهای خود را از دست می دهد و خوب نمی خوابد. تشخیص علائم استوماتیت با معاینه دقیق حفره دهان دشوار نیست.

علائم زیر نشان دهنده وجود بیماری هستند:

• التهاب غشاء مخاطی (قرمزی)؛
• ظهور زخم ها، بثورات، زخم ها، فرسایش در دهان؛
• افزایش دمای بدن؛
• ترشح بیش از حد بزاق (بزاق زیاد)؛
• پوشش سفید روی زبان و بافت های مخاطی؛
• طعم ناخوشایند؛
• ناراحتی، درد، در برخی موارد سوزش؛
• تورم و خونریزی لثه ها.

تظاهرات بالینی بیماری در افراد بزرگسال خفیف است و خود بیماری به اندازه یک کودک حاد نیست. به عنوان یک قاعده، کانون های کوچک التهاب روی زبان، در سمت داخلی لب و گونه ها، روی لثه ها یا روی کام ظاهر می شوند (غشاء مخاطی در این نواحی قرمز می شود)، که می تواند با ناراحتی همراه باشد. التهاب می تواند دردناک باشد و خوردن غذا (جویدن غذا) را برای فرد دشوار می کند.

علائم استوماتیت بسته به علل، مرحله بیماری و ویژگی های فردی ارگانیسم متفاوت هستند. با این حال، صرف نظر از علت و شکل آسیب شناسی، با استوماتیت، غدد لنفاوی واقع در زیر فک پایین افزایش می یابند.

استوماتیت در افراد بزرگسال و کودکان: علل بیماری

عواملی که می توانند باعث ایجاد استوماتیت شوند به طور کلی به گروه های زیر تقسیم می شوند:

• محلی؛
• داخلی؛
• خارجی.

محلی شامل هر دلیلی است که تأثیر مستقیمی بر وضعیت غشاء مخاطی دارد:

• عدم رعایت قوانین بهداشتی؛
• استفاده از محصولات بهداشتی نامرغوب؛
• سیگار کشیدن.

داخلی – اینها عوامل مرتبط با اختلالات داخلی بدن هستند:

• عامل ارثی؛
• اختلال در عملکرد اندام های داخلی (سیستم قلبی عروقی، دستگاه گوارش)؛
• کمبود تعدادی از ویتامین ها و عناصر کمیاب (ویتامین های گروه B، سلنیوم، روی، آهن یا اسید فولیک)؛
• نقض فرآیندهای متابولیک؛
• آلرژی؛
• اختلالات هورمونی در پس زمینه بیماری ها، در دوران بارداری؛
• ضعف ایمنی.

عوامل خارجی:

• نقض پروتکل مصرف آنتی بیوتیک ها؛
• استرس؛
• هیپوترمی شدید؛
• هر گونه آسیب مکانیکی (به عنوان مثال، پس از کشیدن دندان) یا آسیب مکانیکی دائمی به غشاء مخاطی هنگام استفاده از بریس ها، پروتزهای بی کیفیت یا آسیب دیده؛
• پرتودرمانی، شیمی درمانی.

انواع استوماتیت: چگونه آنها را از یکدیگر تشخیص دهیم و چگونه خطرناک هستند؟

طبقه بندی استوماتیت بسته به علت:

• باکتریایی – ناشی از انواع مختلف باکتری (استرپتوکوک، سیفلیس، سل و غیره)؛
• ویروسی – در پس زمینه بر علیه بیماری هایی مانند ویروس هرپس، آنفولانزا، عفونت انتروویروس، سرخک رخ می دهد؛
• قارچی – ناشی از توسعه عفونت قارچی؛
• تشعشع – نتیجه اشعه (به بافت ها با بیماری تشعشع آسیب می رساند)؛
• شیمیایی – در نتیجه سوختگی غشاءهای مخاطی با مواد شیمیایی تهاجمی (پراکسید هیدروژن، سایر مواد قلیایی یا اسید) اتفاق می افتد؛
• دارو – واکنش آلرژیک غشاء مخاطی به مصرف هر دارویی.

بسته به شکل، استوماتیت در حفره دهان به انواع زیر تقسیم می شود:

• کاتارال؛
• استوماتیت اولسراتیو (اولسراتیو نکروزان وینسنت)؛
• آفتی؛
• قانقاریا.

ما به طور مفصل در مورد شایع ترین و همچنین خطرناک ترین انواع استوماتیت به شما خواهیم گفت.

استوماتیت هرپسی

این یک استوماتیت شایع در میان کودکان است، زیرا عمدتاً کودکان به آن مبتلا هستند و در 80% موارد استوماتیت در کودکان، این نوع بیماری تشخیص داده می شود.

ویژگی ها:

• مسری بودن، قابل انتقال توسط قطرات هوا؛
• اغلب به شکل حاد رخ می دهد که در آن کودک تب بالا، تهوع، استفراغ، اسهال دارد؛
• استوماتیت روی لب، روی بافت های مخاطی قرار می گیرد، اغلب در کام، بویژه با آسیب بافت عفونی، شیمیایی و مکانیکی یافت می شود؛
• به دلیل احساسات دردناک، کودک از خوردن امتناع می کند، دمدمی مزاج است، خوب نمی خوابد؛
• ضایعات ابتدا شبیه حباب می شوند، و سپس به زخم تبدیل می شوند که زمان بهبودی آن 3-4 روز است:
• با درمان مؤثر، استوماتیت تبخال طی 7 الی 14 روز ناپدید می شود.

استوماتیت کاتارال

خفیف ترین شکل استوماتیت است. اغلب افراد بزرگسال دچار آن می شوند. دلایل آن عدم رعایت بهداشت لازم، بیماری های دندانی، ژنژیویت، رسوبات مواد معدنی روی دندان ها، تهاجم کرم ها، مشکلات گوارشی است.

• مخاط دهان درد می کنند و متورم می شوند؛
• بوی بد دهان ظاهر می شود؛
• کانون های جداگانه به شکل لکه های خاکستری شکل می گیرند.

با استوماتیت کاتارال:

چگونه استوماتیت کاتارال را درمان کنیم؟ این بیماری طی چند روز به طور کامل از بین می رود؟ در مرحله اولیه، می توانید به سرعت از شر مشکل خلاص شوید: اگر تمام توصیه های پزشک را دنبال کنید، پس از 10 روز هیچ نشانه ای از بیماری وجود ندارد. در صورت وجود بیماری مرتبط، متخصص یک درمان عمومی را برای بیمار تجویز می کند و دندانپزشک یک طرح درمان محلی را ترسیم می کند.

اگر علائم بیماری را به مدت 10 تا 14 روز نادیده بگیرید، عوارض جدی اجتناب ناپذیر هستند.

ژنژیویت اولسراتیو (نکروزان)

این چیزی نیست جز یک شکل پیشرفته استوماتیت کاتارال در بزرگسالان، که در آن بیشتر مخاط دهان تحت تأثیر کانون های زخمی و فرسایشی، قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها، افزایش جزئی دما تا 5/37 درجه، درد در لثه ها قرار می گیرد. در موارد شدیدتر (در صورت عدم درمان مؤثر به موقع)، استوماتیت روی گونه می تواند به زخم های گسترده (تا قطر 6 سانتی متر) تبدیل شود، نکروز بافت عمیق (مخاط و حتی ماهیچه) امکان پذیر است، افزایش دما به مقادیر بحرانی، انتقال به مرحله مزمن، افتادن دندان ها.

اینکه درمان استوماتیت اولسراتیو چند روز طول می کشد، به شدت بیماری و عوامل فردی بستگی دارد. با استفاده از روش ها و درمان های مدرن بیماری، می توانید به سرعت از شر بیماری خلاص شوید (در عرض 5 تا 10 روز).

استوماتیت آفتی یا عود کننده

یک شکل بسیار شایع که هم افراد بزرگسال و هم کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد (میزان بروز در بین کودکان کمی بیشتر است). نشانه آسیب شناسی تشکیل زخم های گرد با حاشیه کلی قرمز است که شبیه آفت است. استوماتیت آفتی روی لثه ها، لب ها، روی گونه ها از داخل، یعنی در هر قسمتی از حفره دهان پخش می شود. می تواند به دو شکل حاد و مزمن رخ دهد. شکل مزمن شایع تر است، علت آلرژیک یا عفونی دارد، در پس زمینه بیماری های سیستمیک، ضعف ایمنی ایجاد می شود.

اگر بیمار مبتلا به استوماتیت آفتی تشخیص داده شود، درمان پیچیده خواهد بود (درمان موضعی بعلاوه درمان عمومی). اینکه چه مدت طول خواهد کشید، چه داروهایی استفاده خواهند شد، به عوامل زیادی از جمله علل و ماهیت بیماری بستگی دارد.

استوماتیت کاندیدیال

معروف ترین نوع بیماری (اغلب “برفک” نامیده می شود). علت آسیب شناسی قارچی از جنس کاندیدا است. اعتقاد بر این است که استوماتیت یک بیماری نوزادان است، اما اینطور نیست. حتی افراد بزرگسال نیز می توانند دچار آن شوند، بویژه زنان در سنین بالا (زمانی که مقاومت بدن ضعیف می شود) در طول هیپوترمی، تماس با ناقلان عفونت، درمان آنتی بیوتیکی.

علائم کاندیدیاز: پوشش سفید پنیری روی زبان، روی غشاء مخاطی گونه ها، کام. هنگامی که پلاک برداشته می شود، التهاب می تواند خونریزی کند. مدت زمان نهفتگی برای استوماتیت کاندیدا می تواند تا 20 روز باشد. درمان با استفاده از داروهای ضد التهاب، ضد قارچ و همچنین اصلاح تغذیه انجام می شود.

استوماتیت تاولی (عفونی).

این بیماری که توسط عفونت های انتروویروس تحریک می شود، خود را به شکل یک بثورات تاولی روی غشاء مخاطی دهان، روی زبان و همچنین روی دست ها و پاها، همراه با تب، گلو درد نشان می دهد. در کودکان خردسال رخ می دهد. با توجه به علائم و سیر بیماری، استوماتیت تاولی شبیه گلو درد هرپتیک است، به عنوان یک قاعده، خفیف است. درمان اغلب دارای علامت است، بهبودی در محل بثورات و بهبودی به سرعت اتفاق می افتد.

استوماتیت گانگرنوس (نوما)

این نوع آسیب شناسی بسیار خطرناک است. شکل شدید استوماتیت به دسته قانقاریای مرطوب تعلق دارد. با چنین بیماری، بافت های نرم حفره دهان آسیب می بینند، تخریب پیش رونده بافت گونه ها، زبان، لثه ها (مخاطی، زیر مخاطی)، صورت. علت به طور کامل شناخته نشده است، اما این فرض وجود دارد که عفونت بی هوازی بر توسعه آسیب شناسی تأثیر می گذارد. اغلب، استوماتیت گانگرنوس در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند پس از ابتلا به بیماری های عفونی رخ می دهد. تعداد زیادی از موارد در کشورهای آفریقایی مشاهده شده اند.

این بیماری به سرعت توسعه می یابد: التهاب، تشکیل حباب با مایع خونریزی دهنده – مرحله لکه آبی – تورم و فشرده شدن بافت های آسیب دیده (ادم زجاجیه) – تشکیل یک زخم پوسته پوسته ای. از اولین نشانه های التهاب تا یک ضایعه در مقیاس بزرگ و شروع روند رد بافت های نکروزه، فقط 3 روز طول می کشد. این بیماری در پس زمینه دمای بالا ادامه می یابد، فرآیند التهابی می تواند مناطق وسیعی را تحت تأثیر قرار دهد، سینوس های فک بالا، استخوان فک، لثه ها را در بر بگیرد، و منجر به تحرک دندان، مسمومیت شدید و مرگ شود.

درمان پیچیده است، با هدف مبارزه با عفونت، مسمومیت، تقویت عمومی بدن، به موازات مصرف داروها، درمان محلی نیز تجویز می شود (درمان ضد عفونی کننده، شستشو، پماد).

استوماتیت دندان مصنوعی

اگر فرد بزرگسالی که پروتزهای دندان مصنوعی را دریافت کرده است به استوماتیت مبتلا باشد، به احتمال زیاد این بیماری دقیقاً با استفاده از پروتز مرتبط است.

علائم استوماتیت پروتز دندان مصنوعی:

• بافت ملتهب زیر روکش؛
• بافت های نرم دردناک می شوند؛
• ایجاد یک کانون التهابی اولسراتیو یا نکروز دهنده (در موارد نادر).

علت اصلی آسیب شناسی باکتری هایی است که در زیر ساختار ارتوپدی قرار می گیرند و همچنین آلرژی به مواد پروتز ارتوپدی است. درمان ضد عفونی کننده و ضد التهاب است و می تواند تا 2 هفته ادامه یابد.

چرا استوماتیت در دهان خطرناک است؟ راه های انتقال بیماری

انواع زیادی از استوماتیت وجود دارند، اما همه آنها مسری نیستند. متداول ترین راه های عفونت:

• انتقال از طریق هوا و تماس (از طریق بوسه، ظروف معمولی، عطسه و غیره) – مشخصه ویژه استوماتیت باکتریایی و ویروسی.
• از طریق ابزارهای بهداشتی، وسایل خانگی، اسباب بازی ها، کاندیدیازیس نیز منتقل می شود.
• به طور مستقل (تحت تأثیر عوامل نامطلوب) انواع بیماری هایی مانند مزمن، آفت، شیمیایی، آلرژیک و غیره ایجاد می شوند.

کودکان اغلب از طریق اسباب بازی ها، میوه ها، دست ها و ظروف کثیف، یعنی از طریق تماس، آلوده می شوند. نوزادان همه چیز را به دهان خود می برند و پس از بازی با یک اسباب بازی کثیف، یا حتی در نتیجه نوک سینه درمان نشده مادر، ممکن است به کاندیدیازیس مبتلا شوند.

استوماتیت می تواند منجر به چه پیامدهای منفی شود؟

• التهاب و خونریزی لثه ها؛
• لق شدن دندان و از دست دادن دندان ها؛
• عفونت ثانویه؛
• ورم لوزه؛
• با درمان طولانی مدت، تغییر صدا (گرفتگی صدا) و ایجاد لارنژیت مزمن امکان پذیر هستند.

اما در بیشتر موارد، استوماتیت تحت یک شرط خطری برای سلامتی ایجاد نمی کند – اگر مراجعه به پزشک به تعویق نیفتد، درمان مؤثر به موقع تجویز می شود و بیمار توصیه های پزشکان را برای درمان و بهداشت حفره دهان دنبال می کند.

تشخیص استوماتیت

تشخیص مؤثر این امکان را برای شما فراهم می کند که شکل بیماری را به دقت تعیین کنید و درمان صحیح را تجویز کنید که سرعت روند بهبودی را به حداکثر می رساند. از آنجا که استوماتیت علائم نسبتاً گویایی دارد، در بسیاری از موارد یک تصویر کلینیکی برای تشخیص پزشک کافی است. معاینه، جمع آوری خاطرات انجام می شود.

علاوه بر این، از روش های تشخیص آزمایشگاهی استفاده می شود:

• تجزیه و تحلیل کلی خون؛
• کاشت باکتری؛
• کشت ویروسی؛
• مطالعات سیتولوژیک؛
• تشخیص PCR:
• بیوپسی بافت؛
• آزمایشات زیر جلدی با آلرژن مخمر.

انواع مختلفی از استوماتیت وجود دارند و برخی از آنها ممکن است به آزمایش های تشخیصی اضافی نیاز داشته باشند:

• ایمونولوژیک؛
• واکنش سرولوژیکی؛
• کروماتوگرافی گازی برای متابولیت های قارچی؛
• تشخیص بیولوژیکی مولکولی؛
• روش ایمونوفلورسانس و غیره.

ویژگی های تظاهرات استوماتیت در دهان در دوران بارداری

استوماتیت در دوران بارداری به صورت قرمزی روی زبان، کام، روی غشاءهای مخاطی باکال و روی لثه ها ظاهر می شود. در ناحیه التهاب، زخم ها ظاهر می شوند، فرسایش به شکل لکه های سفید با حاشیه کلی قرمز. اگر استوماتیت در مادر باردار رخ دهد، درمان باید بلافاصله انجام شود، زیرا هر زخم کانون عفونت است که می تواند باعث مسمومیت بدن شود، منجر به مشکلات جدی در حمل جنین و عوارض در هنگام زایمان شود.

چگونه و چرا استوماتیت در کودکان شروع می شود؟

نوزادان بیشتر مستعد ابتلا به بیماری هستند.

اول، به این دلیل که آنها دوست دارند همه چیز را بچشند. در نتیجه، هر چیزی (اسباب بازی، نوک سینه درمان نشده مادر، سیبی که کودک دیگری نخورده است) می تواند در دهان کودک باشد که با میلیون ها باکتری غیر دوستانه پوشیده شده است که می تواند باعث التهاب شود.

ثانیاً، حتی کوچکترین سرماخوردگی می تواند بر وضعیت غشاء مخاطی تأثیر بگذارد. خشکی دهان منجر به کاهش عملکرد محافظتی غشاء مخاطی می شود.

ثالثاً در طول دوره ای که دندان های کودک در حال رویش هستند، هنگام خواب ممکن است به داخل به گونه یا لب های او آسیب وارد شود. در محل آسیب، التهاب شکل می گیرد و سپس استوماتیت ایجاد می شود.

پزشکان توصیه می کنند که والدین به طور منظم دهان کودک را معاینه کنند، بخصوص در ناحیه پشت لب پایین، جایی که التهاب تقریباً همیشه با استوماتیت موضعی است. استوماتیت کودکان بسیار دردناک است و تشخیص زود هنگام بیماری به خلاص شدن از شر آن در عرض چند روز کمک می کند.

چگونه می توان استوماتیت را در کودک درمان کرد؟ به هیچ وجه از نکات اینترنت استفاده نکنید و سعی نکنید کودک خود را با داروهای مردمی به تنهایی درمان کنید. اگر مشکوک به استوماتیت کودکان هستید، برای مشاوره با دندانپزشک تماس بگیرید. او یک معاینه انجام می دهد، یک طرح درمان تهیه می کند و توصیه های تخصصی را ارائه می دهد.

نحوه درمان استوماتیت: درمان در بزرگسالان و کودکان

هرچه مشکل زودتر تشخیص داده شود و بیمار به پزشک مراجعه کند، بهبودی التهاب راحت تر و سریع تر رخ می دهد و ریکاوری حاصل می شود.

چگونه می توان ورم دهان در بزرگسالان و کودکان را درمان کرد؟ رژیم درمانی همیشه فردی است و توسط دندانپزشک بر اساس نتایج تاریخچه و تحقیقات تجویز می شود.

با این حال، در هر مورد، از درمان پیچیده استفاده می شود که لزوماً شامل موارد زیر است:

• بهبود کیفیت بهداشت و انتخاب محصولات ملایم مراقبت از دهان (مسواک نرم، خمیر دندان های غیر تهاجمی).
• تغییر عادات غذایی. لازم است غذاهایی که می توانند به غشاء مخاطی آسیب برسانند (ترش، تند، سرد، سفت و غیره) از رژیم غذایی حذف شوند.
• اقدامات ضد عفونی کننده و ضد التهابی – برای مبارزه با باکتری ها، پزشک توصیه می کند که به طور منظم دهان خود را با یک موم مخصوص، دمنوش گیاهی یا سایر عوامل ضد عفونی کننده شستشو دهید و با پمادهای دارویی آغشته کنید.

بسته به علت و شکل بیماری، ممکن است نیاز باشد:

• تحت درمان دارویی با هدف مبارزه با ویروس ها، عفونت های قارچی یا باکتریایی (در صورتی که علت بیماری باشند) قرار بگیرید.
• خراش دادن و درمان کانون های التهاب؛
• انجام پاکسازی تخصصی دندان ها؛
• قرار گرفتن تحت یک روش لیزر درمانی (بریدن بافت نکروزه)؛
• به طور منظم از دندان مصنوعی استفاده کنید، و در برخی موارد، دندان مصنوعی را دوباره نصب کنید؛
• گذراندن دوره ایمونوتراپی و غیره.

نحوه درمان استوماتیت در دهان، اینکه چه روش های درمانی مؤثرتر هستند، چند روز (هفته) درمان باید طول بکشد، پزشک پس از معاینه و (در صورت لزوم) تشخیص آزمایشگاهی درباره آنها تصمیم می گیرد.

درمان استوماتیت: بهترین درمان پیشگیری است.

مبارزه با یک بیماری همیشه دشوارتر از پیشگیری از آن است. با رعایت قوانین ساده برای مراقبت از حفره دهان، می توانید سلامت لثه ها و دندان ها را حفظ کنید و حتی از فرزندان خود در برابر استوماتیت (واگیر) عبوری محافظت کنید. برای پیشگیری مؤثر از استوماتیت، پزشکان توصیه می کنند:

• قوانین بهداشتی را رعایت کنید – به طور منظم و مؤثر دندان های خود را مسواک بزنید، بعد از هر وعده غذایی با محلول مخصوص شستشو دهید؛
• پاکسازی تخصصی دندان ها از پلاک ها را هر 3 تا 4 ماه یک مرتبه انجام دهید؛
• تعویض به موقع مسواک؛
• پس از مصرف آنتی بیوتیک مایع دهان خود را بشویید؛
• تحت معاینات منظم توسط دندانپزشک قرار بگیرید؛
• داشتن یک رژیم غذایی متعادل؛
• مراقب سلامتی خود باشید – برای حفظ یک سبک زندگی سالم، درمان به موقع برای آسیب شناسی های دستگاه گوارش، بیماری های قلبی عروقی و عفونی؛
• تقویت ایمنی.