ترمیم و بازسازی دندان پس از درمان ریشه یا عصب‌ کشی

بازسازی دندان

پس از اتمام درمان ریشه (  root canal therapy) که به آن عصب‌ کشی نیز گفته می‌شود، دندان به نوعی ترمیم دائمی دارد تا ساختار از دست ‌رفته آن جبران شده و دندان تقویت گردد. به همین منظور معمولاً پس از عصب‌ کشی دندان پر شده یا روکش می‌شود.

ترمیم و بازسازی دندان پس از درمان ریشه یا عصب‌ کشی

پرکردن دندان بهتر است یا روکش؟

در بیشتر موارد دو گزینه اصلی برای بازسازی دندان پس از درمان ریشه، شامل پر کردن یا روکش کردن دندان است. برای تصمیم‌ گیری پیش از هر چیز باید مواردی در نظر گرفته شود.

ترمیم و بازسازی دندان پس از درمان ریشه یا عصب‌ کشی

چرا دندان عصب‌ کشی شده باید ترمیم شود؟

دندان‌هایی که مجرای ریشه آنها تحت درمان قرار گرفته ‌اند، شکننده و تضعیف می‌شوند:

• یکی از دلایل آن آسیب ‌دیدگی در حین درمان است. چرا که برای عصب‌ کشی، ابتدا دندانپزشک باید سوراخی در تاج دندان ایجاد نماید تا از طریق آن به محفظة پالپ و مجرای ریشه دسترسی داشته باشد. به این سوراخ، سوراخ دسترسی گفته می‌شود و وجود آن باعث تضعیف ساختاری دندان می گردد. بخصوص در مواردی که موقعیت دندان به صورتی است که دسترسی به مجرای ریشه آن دشوار است، این امر مهم‌تر می‌شود. چرا که در این شرایط ممکن است بخش بیشتری از ساختار دندان برداشته شود و دندان عملاً توخالی شود.
• یکی دیگر از دلایل نیاز دندان عصب‌ کشی شده به تقویت و بازسازی، آسیب‌هایی است که دندان پیش از درمان متحمل گشته است. بسیاری از دندان‌هایی که عصب‌ کشی می‌شوند، پیش ‌از این دچار پوسیدگی زیاد یا آسیب‌ دیدگی ناشی از شکستگی بوده اند، بنابراین ساختار آنها تضعیف گشته است.
• علاوه بر این، قدرت انعطاف‌ پذیری لایه عاج دندان که در زیر مینا قرار دارد، بر اثر استفاده از مواد شیمیایی مختلف که در حین بازسازی و ضد عفونی کردن مجرای ریشه استفاده می‌شود، کاهش یافته است. به همین علت دندان شکننده‌ تر می‌شود.

بنا به دلایل گفته شده، پس از اتمام درمان ریشه باید دندان تقویت شود تا خطر شکستگی (حتی در اثر وارد آمدن نیروی معمولی فک) برطرف شود.

ترمیم و بازسازی دندان پس از درمان ریشه یا عصب‌ کشی

دندان باید مهر و موم شود

در صورتی که آلودگی‌های موجود در دهان بتوانند راه نفوذ به داخل دندان را پیدا کنند (پدیده‌ای که به آن نشت تاج coronal leakage گفته می‌شود) درمان ریشه با شکست مواجه خواهد شد به همین منظور باید ترمیم در داخل یا بر روی دندان قرار بگیرد تا راه نفوذ باکتری‌ها به داخل کاملاً بسته شود.

روکش دندان بیش از انواع دیگر ترمیم به محافظت از دندان کمک می‌کند.

طول عمر و دوام ترمیم باید در نظر گرفته شود

ترمیم نهایی که قرار است بر روی دندان قرار بگیرد، باید طول عمر خوبی داشته باشد. با این حال خصوصیات فیزیکی گزینه ‌های مختلف با هم متفاوت است.

برای مثال در مورد دندان عصب‌ کشی شده که آسیب زیادی ندیده است، می‌توان سوراخ دسترسی را به شکل محافظه کارانه ای ایجاد کرد تا بخش زیادی از ساختار دندان از دست نرود. در صورتی که پیش ‌از این دندان آسیب دیگری ( پوسیدگی گسترده، پرشدگی یا شکستگی) ندیده باشد می‌توان آن را تنها با پر کردن دندان که روشی محافظه کارانه تر است، ترمیم نمود. این رویکرد برای دندان‌های جلویی و نیش که نیروی وارد بر آنها معمولاً غیر محوری است، موفقیت‌ آمیز می‌باشد. در مورد دندانهای عقبی (دندانهای آسیاب کوچک و به ویژه آسیاب بزرگ) معمولا نیرو کاملاً مستقیم و محوری بوده و به همین علت دندان باید مقاومت بالایی داشته باشد در نتیجه بهتر است از روکش استفاده شود.

اما در مورد دندان‌هایی که پیش از درمان ریشه، پرشدگی بزرگ یا پوسیدگی گسترده و یا شکستگی داشته ‌اند، احتمالاً بهترین گزینه روکش دندان است. ممکن است پست و کور نیز لازم باشد. این رویکرد هم در مورد دندان‌های جلویی و هم دندانهای عقبی که چنین شرایطی دارند مناسب است.

فواید روکش کردن دندان پس از عصب‌ کشی بر اساس تحقیقات علمی

تحقیقات مختلفی برای ارزیابی نتایج دندان‌هایی که پس از عصب‌ کشی روکش شده یا نشده‌ اند، صورت گرفته است. در تحقیقات آکوئیلینو ( Aquilino) که در سال 2002 منتشر شد، وضعیت 400 دندان‌ عصب‌ کشی شده مورد ارزیابی قرار گرفته و مشخص شد دندان‌هایی که روکش نشده بودند، شش برابر بیشتر از دندان‌هایی که روکش شده بودند، از دست رفتند. در تحقیقاتی که توسط ناگاسری ( Nagasiri ) صورت گرفته و در سال 2004 منتشر شد 220 دندان آسیاب بزرگ که پس از عصب‌ کشی روکش نشدند مورد بررسی قرار گرفتند. نرخ بقای این دندان‌ها در 1، 2 و 5 سال بعد به ترتیب 96%، 88% و 36% بود. در تحقیقات لینچ (Lynch، 2004 ) 176 دندان تا سه سال پس از عصب‌ کشی مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفتند. نرخ بقای آنها به این صورت بود: روکش دندان فلزی 92%، پرشدگی آمالگام (نقره ‌ای رنگ) 67% و پرشدگی کامپوزیت (هم رنگ دندان) 35% . دندانپزشکان معمولاً توصیه می‌کند هر چه سریع تر برای روکش کردن دندان مراجعه نمایید تا سریع تر دندانتان تحت محافظت قرار بگیرد.